Bayburt halk oyunları

Aydıntepe ve Demirözü ilçeleriyle yeni bir il/vilayet olan Bayburt, böylesi bir hakka öncelikle sahip olması gereken yerleşim yerlerindendir. Toplam 3652 km2 alanı olan ilin tarıma elverişli vadileri ve ovaları vardır; Çoruh Vadisi, Mam Suyu Vadisi, Düzüker Ovası, Bayburt Ovası gibi.
Erzurum’un Mescit Dağı’ndan kaynaklanan Çoruh Irmağı, Erzurum-İspir arasını kaplayan yüksek plato üzerinde derin yataklar açarak, Çoruh ve Kop dağları arasındaki çöküntü alanına sokulur. Sonra, kuzeye doğru geniş bir yay çizerek Bayburt’un içinden geçer. Çoruh Irmağı, Bayburt’un kuzeyindeki Düzüker Ovası’nda, güneybatıdan gelen ve Gökçedere ile Beşpınardere’nin birleşmesiyle oluşan Mam Suyu’nu alır. Bu kol, Otlukbeli, Sipikör ve Pulur Dağları’ndan kaynağını aldıktan sonra, il sınırları içindeki Çoruh Havzası’nın büyük bir bölümünün sularını toplayarak, Bayburt Ovası’nı ortadan böler, kuzeydeki Hart (Aydıntepe) Bucağı yakınlarında doğuya doğru yay çizerek, Çoruh Irmağı ile birleşir. Çoruh Irmağı, doğuya yöneldikten sonra, dar ve dik bir vadi oluşturarak, yeniden Erzurum il topraklarına girer.



Küçük Bir Öykü

Bayburtlu Peygamber Eşref

Şeyh Eşref, Bayburt’un Hart Bucağı’na bağlı Hart Köyü’nde oturan bir Tarikat reisiydi. Peygamber olduğunu ve şeriat düzenini uygulama için gönderildiğini ileri sürerek 1908 yılından sonra yöresinin hakimi oldu. Bayburt ve çevresinden 400 silahlı adam edinen Eşref Trabzon’a bağlı Of ve Sürmene’den destek alıyordu.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Erzurum Valiliği tarafından gözaltına alınan Eşref, kentin Ruslar tarafından işgal edilmesi üzerine serbest bırakılılır. Rus işgalinden sonra da eylemlerine devam etmesi üzerine Erzurum Valiliği bir soruşturma kurulunu Hart’a gönderir. Kurul soruşturma sonucunda Şeyh Eşref’i götürmek istese de başaramaz.

6 Aralık 1919’da 28. Alay Komutanı Binbaşı Nuri Bey komutasında 50 kişilik bir birlik Hart’a gelir ve Eşref’i yakalamak ister. Ancak burada baskına uğrayan Nuri bey, Eşref’in adamlarınca öldürülür ve bütün askerler tutsak edilir. Bundan üç gün sonra Albay Hasan Bey komutasındaki bir başka birlik de aynı sonuçla karşılaşınca olaya Mustafa Kemal el koyar.

Bayburt’ta 9. Tümen Komutanı Halit Bey, Mustafa Kemal’in emriyle 24 Aralık 1919’da Hart’ı kuşattı ve köyü top ateşine tuttu. Her iki taraftan da çok sayıda insanın öldürüldüğü bu çatışma sırasında top atışlarıyla Peygamber Eşref’in evi ve ailesi yok edilir ve köy teslim alınır.

Halk Oyunları

Oyunların çalgıları:
Meydanlarda ve kapalı mekânlarda davul-zurna, kemençe, def.

Ağır Bar, Gelen Barı –
Aşşahtan Gelirem – Kadın
Altın Yüzük – Kadın.
Baş Bar –
Bayburt Barı –
Bayburt’un İnce Yolunda –
Baytar Barı – Üç Erkek.
Ben Bir Kavak – Kadın.
Can Maral Can – Kadın.
Çan Temerağa, Temürağa – Türkülü. Kadın. Toplu.
Daldalan, Daldalar barı –
Dello - Kadın.
Demirağa Barı, Temürağa barı –
Diringo –
Dizden Kırma –
Dört Ayak –
Gelin Gövü Barı, Yılan İnceden Öter, Yılan Barı – Türkülü. Kadın. Toplu
Güvercin – Kadın.
Hançer Barı – Erkek. Çift
Hakkari Barı – Kadın.
Hanım Barı, Dur Yerinde Hanım – Bar. Türkülü. Kadın.
Hoş Bilezik – Kadın.
İkinci Bar –
Kabak barı –
Kavak Uzanır Gider – Kadın.
Kavurma Koydum Tasa – Kadın.
Kazlar barı –
Kelkit Sallaması –
Kutkut Barı – Bar. Erkek.
Kürt barı –
Koçları Vurdum Bayıra – Kadın.
Köstek Barı (Garabet) – Erkek. Kadın
Lazutlar Barı – Şarkılı. Erkek, Kadın-Toplu
Mehmet Turan barı – Bar. Erkek. Kadın. Toplu
Mektebin Bacaları – Kadın. Erkek. Toplu
More –
Nari – Bar. Erkek, Kadın, Karma.
Saç Bağı, Ey Gül Dalı – Türkülü. Kadın. Toplu
Sallanma – Erkek. Toplu
Sarhoş Barı – Erkek
Sarhoş Barı Üstesi – Erkek, Toplu
Sarı Kız – Kadın.
Sekme –
Serçe – Kadın.
Sıksaray –
Sürme Barı, Sürtme Barı –
Tanzara –
Tavuk Barı –
Tersine, Ters ayak barı – Kadın.
Tiflis Koççarısı –
Tiliko – Türkülü-
Umudum barı –
Üç Ayak –
Veysel barı – Bar. Erkek.


Lazutlar Barı: Erkek, Kadın. Şarkılı. Davul-zurna eşliğinde el ele tutularak oynanır. Figürler üçlü olup, ikişerden dört sayı ile her figür tamamlanır. Daha çok düğünlerde ve kadınlar arası eğlencelerde oynanır.
Lazutlar salkım saçak
Alçak boylusun alçak
Gel beraber kaçalım
Eller beni alacak

Lazutlar denden oldu
Açıldı neden oldu
Ben ayrılık bilmirken
Ayrılık senden oldu

Sallanma: Erkek. Toplu. Davul-zurna ile oynanır. Figürler ayak uçları ve dizlerden yapılır. Üç defa bir sağa bir sola, tekrar sağa salındıktan sonra, sağa doğru ayak vuran ve taban vurmalarla sekilir ve yine başlangıç figürlerine dönülür. Hareketler ağırdan başlayarak hızlanır ve tüm vücudu sıçratmaya kadar gider. El ele toplu bir oyundur.

Hançer Barı: Davul-zurna eşliğinde iki erkek tarafından oynanır. Oyuncular çalgının ritmine uyarak meydanı dolaşırlar. Ellerinde hançerlerle düello havasına girerler. Daha sonra tek tek çeşitli sekme ve sıçrama hareketleriyle meydanı yeniden dolaşırlar. Ellerindeki hançerlerle çeşitli oyunlar yaparak rakibe gözdağı verilirken izleyiciler heyecanlandırılır. Karşıkarşıya gelindiğinde müziğin eşliğinde hançerler birbirlerinin göz ve göğüs hizalarında düello yapar gibi ustaca dolaştırılarak oyun devam ettirilir.
 

Ayrıca Oku

 LAZLARIN GERÇEK TARİHİ

 LAZLAR, Laz kültürü, laz halkı, laz tarihi

Arhavi ve Artvin Halkoyunu kıyafetleri

Artvin halk oyunları

 Karadeniz horonları , horan, horom ve hora kelimeleri

Lazlarda Evlilik Gelenekleri, Evlilik, düğün, nişan

Türk Halk Oyunları