Türk Halk Oyunları

LAÇÇİBANA:

En doğu illerimizin bazı dağlık köylerinde yürütülen oyundur. Bununla beraber pek fazla yaygın da değildir. Belirli yörelerde vardır.

Sol ayak biraz geri kırılarak başparmağa dayanır. Birde ileri, gözün baktığı yöne yerleşir. Eski duruma gelirken yandan fırlar. İkinci seferinde sağ ayak geriden dolanıp tekrar yerine varır (iki kere). Sol ayak parmak ucuna dayanarak dizler kırılır. Türkçe ve Kürtçe kelimelerden birleşmiş beyitleri vardır.

Erzurum, Bitlis ve Diyarbakır halkı, bu güneydoğu oyunlarını kaba bulup batı ve kuzey Anadolu'dan gelenleri üstün tutarlar.

LAÇİN:

Bu t'bir, Kars yöresinde bir bar çeşidi adı olmakla beraber, batıdan Denizli taraflarında sadece l'çin denilmekte bulunuluşu dikkate değer.

LALAY:

Ninni demektir.

LÂZ BARI:

Erzurum merkez ilçesinin Üçköşe köyünde yürütülen yerli barıdır. Önceleri kadın - erkek karma halde oynadıkları halde, şimdi her cins kendi cemiyetinde (toplantılarında) yürütülmektedir.

Bu pek eski oyun aynı ilçenin Çatak köyünde de "Yerli Bar" sayılarak ve tulumla oynanmaktadır.

LÂZ HORONU:

Adından da anlaşılacağı üzere Doğu Karadeniz bölgemizde "L'z diyalektini (ağzını) de ilaveten konuşmasını bilen yirmi küsür serhat köyümüzde Trabzon yöresine gelip tutunabilmiş olarak" yalnız bu horon vardır.

LÂZ OYUNU:

Ereğli'nin (Zonguldak) Gümeli köyü sekenesi (halkı) aslen Orduludur. L'z oyunu oynarlar. Kemençe eşliğiyle 10 - 15 kişi dizilenir. Kadınları kendi aralarında yürütürler. Bu bölgede, ayrıca horon yapılmaz ve horan adı kullanılmaz.

Kadınlı - erkekli yürütülür. Zurna veya kemane eşlik eder. Çallıoğlu köyünde "Köçek Oyunu" yürütülür. Tef ile yürütülür ve türkülüdür. Biri erkek, diğeri kadın iki oyunculudur.

Kilimli ilçesinde L'z Oyunu, Sepetçioğlu, Kafkas Oyunu ve Çiftetelli hep erkeklerce kemençe veya saz eşliğiyle yürütülürler. Çifte denilen çalgı oyunlarda çok işe yarar ki nefes sazıdır.

Batıda Muğla'nın bazı köylerinde bir "L'z Oyunu" sportif gösterilerden sayılarak kez' vardır.

LÂZUTLAR SALKIM SAÇAK:

Kemençe eşliğiyle yürütülen bu horon tipi toplu oyun değildir. Tek veya iki kişi tarafından oynanır. Kadınlarla erkekler ayrı ayrı yürütürler.

L'zut, Trabzon taraflarında mısır demektir. Orta Anadolu'da mısır koçanı demektir.

LELEY OYUNU VE KARS HAVALARI:

Kars'ta kızların Leley t'bir olunan türkülü bir halayı ve onun ayrı havası vardır. Halay için "alay" diyenler varsa da, halay da derler. Kız halay türküleri çeşitlidir. Aynı yörede zeybek yoktur. Türkülü Karacaoğlanlar bilâkis çoktur.

LEYLÂNA HALAYI:

Elazığ merkez ilçesinin Halk köyünde üç halay çeşidinden birisi budur: Üç ayak, Ağırlama, Leyl'na. Davul - zurna veya tefle yürütülürler. Aynı köyde bu sıra oyunlarından başka bir de iki kişilik "Kol Oyunu" vardır. Sıra oyunlarında 10 - 20 erkek yer alır. Kadınlar ayrıca sıra kurarlar. Düğün, bayram ve genel şenliklerde davul - zurnayla meydanda yürütürler.

LEYLİM:

Gaziantep havalisinde millî oyunlara umumiyetle (genellikle) halay denildiği halde, bir de Leylim denilen çeşit vardır. Halayların mutlaka davul - zurna eşliğinde çekilmesine karşılık Leylimlerde davul - zurna katiyen yer almaz. Bazen çalgısız oynanır. Kimi zaman da düdük, kaval ve darbuka çalar. Halayları bozan türküleri bulunmakla beraber leylimler mutlaka türkülüdür. Bunda sesi güzel biri esas ezgiyi söyler, öbürleri kavuştak denilen nakaratı tekrarlar. Erkeklerde halay, kadınlarda leylim tercihen rağbettedir. Bir yerli araştırıcı Leylim adında "Leyla"yı görmek istemiş, nasıl ki halay adının aslını da oyunda atılan "Alahey!" nidâlarında görmüştür.

Çalgısız, fakat şarkılı (türkülü) olan bu oyunu gençkız ve delikanlılar Gaziantep merkez ilçesinde 15 - 20 toplaşıp elbirlikli yürütürler.

LEZGİ OYUNU:

Kars yöresi dağlı oyunudur.

LEZİNKA:

Kars'ın tanınmış oyun havalarındandır.

 LOLO:

Diyarbakır'ın Lice ilçesinde Memili ve Çapik oyunları gibi bu Lolo oyunu da davul - zurnayla toplu olarak yürütülür. Karma halde oynanmaz. Bu oyunlardan maksat evlenen gençlerin saadet başlangıcını kutlamaktan ibarettir. Oyunun adının Lola şeklinde telâffuz edildiği de olur.

LORKE:

Urfa'nın (Şanlıurfa) Siverek ilçesinde Lorke adlı toplu oyun ikiden fazla kişiyle karma halde, kadınlı - erkekli ve davul - zurnayla yürütülür.

Siirt'in Pervari ilçesinde kadın - erkek karma halde şarkısını da (türküsünü de) söyleyerek ve ikiden fazla kişiyle Lorke oynarlar. Kadınlar - erkeksiz olarak kendi âlemlerinde de yürütebilirler.

Lorke oyun havasının sözleri vardır ve bilhassa Malatya'da türkülü olarak yürütülür. Folklorun özü Malatya'nın (Şehir bakımından) dışındadır.

Gerek Bitlis ve gerekse Siirt'teki Lorke bir halay çeşidinden ibarettir. Teferruattaki (ayrıntılardaki) farklar aşırı şeyler değildir.