Mübadillerin Selanik Garı’ndan Türkiye’ye hareketleri

Yazı: Hikmet Gürcan 

Samsun Merkez ve Köylerindeki Yunanistan Mübadillerinin Yerleşimi

30 Ocak 1923 “LOZAN BARIŞ KONFERANSI”nda “Mübadele Sözleşmesi”
imzalandı.
Mübadillerin yerleşeceği 1. alan Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Amasya, Tokat ve Çorum illeri idi.
Göçmenler geldikleri yere göre TÜTÜNCÜ, BA⁄CI ve ZEYTİNCİ olarak
gruplandırılmıştır.
Mübadelenin başlangıç tarihi olan Kasım 1923’ten, Kasım 1924 tarihine kadar
Samsun merkez ilçeye 5.539 kişi yerleştirilmiştir. 6.463 kişide Bafra ve köylerine
yerleşmiştir. Türk kökenli Arnavutlar da bu sayıya dahildir.
Alemdar Çiftliği: 28 hanede 112 nüfus meskûndur.
Antyeri: Köy dahilinde 49 hanede 284 nüfus Sarı Şaban’lı göçmen yerleştirilmiştir.
Asarağaç köyü: 73 hanede 259 nüfus meskûndur.
Aşağı Çinik: İlk etepta 41 hanede 161 nüfus yerleştirilmiştir. 1932 tarihli Aşa-
ğı Çinik köyü arazi tevzi defterine göre bu köyde yerleşenlerin toplam sayısı 223
hanede 809 nüfustur.
Avdan köyü: Drama mübadillerinden 27 hanede 91 nüfus yerleştirilmiştir.
Çanakçı köyü: 20 hanede 76 nüfus yerleştirilmiştir.
Çandır köyü: Çandır köyünde Drama’nın Iskıranava, Berbişta ve Hüseyin köyü
mübadillerinden 21 hanede 65 nüfus göçmen yerleştirilmiştir.
Çatal Armut köyü: Drama mübadillerinden 32 hanede 106 nüfus yerleştirilmiştir.
Daha sonra 22 hanede 79 nüfus rençper yerleştirilmiştir.
Çınaralan köyü: 54 hanede 189 nüfus Sarı Şaban mübadili yerleştirilmiştir.
Çırakman köyü: Drama, Sarı Şaban, Muratlı ve Kula mübadillerinden 112 hanede
210’u kadın ve 219’u erkek olmak üzere toplam 429 kişi yerleştirilmiştir.
Çinekoğlu köyü: Hasköy’ün Çinek Çiftliği’nde Sarı Şaban’ın Kurudere köyü
mübadillerinden 44 hanede 184 göçmen yerleştirilmiştir.
Demircusu Köyü: Kayalar’ın Kırımşah göçmenlerinden 28 hanede 113 nüfus
yerleştirilmiştir.

Derecik köyü: Derecik köyünde Drama’nın Karacaköy mübadilleri yerleştirilmiştir.
Ayrıca bu köyde 6 hane Batum mültecisi bulunmaktaydı.
Devgeriş köyü: 1926 tarihinden itibaren köy dahilinde 63 hanede 241 nüfus bulunmakta.
1927 yılında köy dahilinde 14 hanede 44 nüfus Çaylak mübadili iskan
edilmiştir. Daha sonraları köy dahilinde yerleştirilenlerin sayısı 99 hanede 413 nüfusa
ulaşmıştır.
Düvecik köyü: Sarı Şaban mübadillerinden 26 hanede 105 nüfus adi iskan derecesinde
yerleştirilmiştir.
Düzköy: Köy dahilinde 51 hanede 224 mübadil iskan işlemi görmüştür. Ayrı-
ca köy dahilinde Priştine, Prezrin ve İpek köyü mübadillerinden 30 hanede 190 nüfus
yerleştirilmiştir.
Gürgendağ köyü: 13 hanede 58 nüfus iskân edilmiştir.
Gürganyatak köyü: Alibey mahallesinden 16 hanede 83 nüfus sarı şaban mübadili
iskân edilmiştir.
Hacı İsmail köyü: 64 hanede 226 Drama mübadili yerleştirilmiştir.
Hasköy (Papasköy): Sarı Şaban’ın Kurudere, Mustafaoğulları, Karaca Koyun,
Beklemiş, Olucak, Uzunkaya, Baraklı ile Drama’nın Karamanlı mübadillerinden
200’ü erkek ve 262’si kadın olmak üzere toplam 462 kişi yerleştirilmiştir. İlyasköy: bu köyde Sarı Şaban’ın İnceğiz köyü mübadillerinden 63 hanede 262
mübadil yerleştirilmiştir.
Kalkanca köyü: 22 hanede 88 göçmen yerleştirilmiştir.
Karagöl köyü: Drama mübadillerinden 23 hanede 119 kişi yerleştirilmiştir.
Karaperçin köyü: Sarı Şaban mübadillerinden 25 hanede 107 kişi yerleştirilmiştir.
Kavacık köyü: 1924 yılında Drama’nın Kırlar köyü mübadillerinden 50 hanede
165 göçmen adi iskân derecesinde yerleştirilmiştir.
Kelkaya köyü: Ustrumca ve Sarı Şaban mübadillerinden 21 hanede 82 nüfus
yerleştirilmiştir.
Kesilli köyü: 27 hanede 154 nüfus Drama mübadili yerleştirilmiştir.
Kızılköy: 32 hanede 124 nüfus yerleştirilmiştir.
Kızıloğlak köyü: 1931 tarihi itibarıyla ikisi Batum ve diğerleri Sarı Şaban mübadili
olmak üzere 20 hanede 82 göçmen yerleştirilmiştir.
Kozlu köyü: Sarı Şaban mübadillerinden 42 hanede 136 nüfus yerleştirilmiştir.
Kurugökçe köyü: Bu köye Sarı Şaban’ın Karaca Ova mübadillerinden 40 hanede
158 göçmen iskân edilmiştir.
Ökse köyü (Kutlukent): Sarı Şaban’ın Nedirli ve Beklemiş köyü mübadillerinden
112 hanede 455 göçmen adi iskân derecesinde yerleştirilmiştir.
Sarıbıyık köyü: Sarı Şaban’ın Muradlı köyü mübadillerinden 26 hanede 108
nüfus yerleştirilmiştir.
Taşan köyü: Sarı Şaban’ın Karaca Koyun, Doyran ve Kulçalar köyü mübadillerinden
1924 yılında 133 hanede 253’ü kadın ve 220’si erkek olmak üzere toplam
473 kişi yerleştirildi.
Tekkeköy: 27 hanede 138 göçmen yerleştirilmiştir.
Teknepınar köyü: 1924 yılında Sarı Şaban’ın Nedirli ve Gaziler mübadillerinden
8 hanede 14’ü erkek ve 18’i kadın olmak üzere toplam 32 kişi iskan edildi
Tepecik köyü: 1920-1921 yıllarında 42 hanede 166 nüfus Kırım göçmeni buraya
yerleştirilmiştir. 20 hanede 88 nüfus Beklemiş köyü mübadilleri buraya yerleştirilmiştir.
Yerlice köyü: Mamodos köyüne sınır olan Yerlice köyüne 1923 yılında Trabzon,
Rize ve Alucra mültecilerinden 12 hanede 60 kişi yerleştirilmiştir.
Yukarı Çinik köyü: 95 hanede 318 nüfus mübadil yerleştirilmiştir.
Mübadele ile gelenler dışında bu defada 1929-1936 yılları arasında GÖÇMEN
olarak gelenler olmuştur.

Mübadele ile Gelenler Dışında 1929-1936 Yılları Arasında Göçmen Olarak
Gelenlerin Yerleşim Tablosu

S.No Yerleştiği Yer- Geldiği Ülke -Hane –Nüfus- Geliş Tarihi
1 Alibeyli Yunanistan 16 83 1932
2 Antyeri Yunanistan 75 266 1931
3 Asarağaç Yunanistan 73 259 1932
4 Aş. Çinik Yunanistan 223 809 1932
5 Avdan Drama 27 91 1931
6 Çinekoğlu Yunanistan 43 181 1932
7 Çanakçı Yunanistan 18 65 1932
8 Çandır Yunanistan 21 65 1932
9 Çınaralan Yunanistan 57 243 1932
10 Çırakman Yunanistan 77 312 1933
11 Demirci Sarışaban 8 46 1931
12 Demirci (Kavak) Yunanistan 60 158 1932
13 Derecik Drama 79 287 1935
14 Dereköy Yunanistan 6 25 1932
15 Devgeriş Yunanistan 99 424 1932
16 Düvecik Drama 26 105 1931
17 Düzköy Yunanistan 30 190 1935
18 Gürgendağı Sarışaban 13 58 1931
19 Hacıismail Sarışaban 63 219 1932
20 Hasköy (Papazköy) Sarışaban 55 266 1932
21 İlyasköy Sarışaban 63 262 1932
22 Kalkanca Yunanistan 21 88 1932
23 Karagöl Yunanistan 23 119 1931
24 Karaperçin Yunanistan 25 107 1932
25 Kavacık Drama 50 160 1931
26 Kavak Yunanistan 27 69 1932
27 Kelkaya Sarışaban 21 82 1931
28 Kızıloğlak Sarışaban 20 82 1931
29 Kozluk Yunanistan 36 116 1932
22Köseli Yunanistan 27 154 1930
31 Kurugökçe Yunanistan 39 158 1932
32 Ökse (Kutlukent) Yunanistan 112 455 1932
33 Samsun (Merkez) Kavala 48 216 1929
34 Sarıbıyık Yunanistan 26 109 1935
35 Taşan Yunanistan 87 259 1936
36 Tekkeköy Sarışaban 27 138 1931
37 Tepecik Kırım 59 238 1932
38 Yk. Çinik Sarışaban 122 422 1932

1920 - 1932 Yılları Arasında Kırım’dan Gelen Göçmenlerin Yerleşimi
S.No Yerleştiği Yer -Geldiği Ülke- Hane- Nüfus -Geliş Tarihi
1 Tepecik Köyü Kırım 42 166 1920-21
2 Tepecik Köyü Kırım 59 238 1932

1950 - 1951 Yılları Arasında Bulgaristan’dan Gelen
Göçmenlerin Yerleşimi
S.No Yerleştiği Yer Geldiği Ülke Hane Nüfus Geliş Tarihi
1 Alaçam Bulgaristan 33 164 1950- 51
2 Bafra Bulgaristan 74 384 1950- 51
3 Çarşamba Bulgaristan 83 466 1950- 51
4 Gelemen D.Ü.Ç. Bulgaristan 19 101 1950- 51
5 Havza Bulgaristan 55 235 1950- 51
6 Karaköy Harası Bulgaristan 9 28 1950- 51
7 Kavak Bulgaristan 18 87 1950- 51
8 Ladik Bulgaristan 41 184 1950- 51
9 Samsun (Merkez) Bulgaristan 26 125 1950- 51
10 Taşan Bulgaristan 17 80 1950- 51
11 Terme Bulgaristan 42 203 1950- 51
12 Vezirköprü Bulgaristan 61 310 1950- 51