ERMENİSTAN’DA ULUSLARARASI BİR TOPLANTIDA
ORTAK KÜLTÜR NÜVELERİ ARANDI…
Hemşin Tarihi ve Kültürü
Üzerine bir ilk: Konferans
Adnan Genç - ERİVAN
Ermenistan Ulusal Bilimler Akademisi Doğu
Çalışmaları Enstitüsü (NASRA)’nün düzenlediği ‘Hemşinli ve
Ermenistan Hemşinlilerinin Tarihi ve Kültürü’ başlıklı
uluslararası konferans, Erivan’da Congress Hotel’de yapıldı.
Hacettepe Üniversitesi’nden antropolog Dr. Erhan Gürsel Ersoy ve
bir özel üniversitede Doğu Karadeniz Kültürü Araştırmaları yapan
müzik araştırmacısı, okutman Ayşenur Kolivar’ın da katıldığı
konferansta Hemşinlilik dili, tarihi ve kültürü üzerine
bildiriler sunuldu. Her iki akademisyenimizin sundukları
bildiriler ve soru-yanıtlar bölümü ile programın tümü üzerinde
olumlu yönlendirme ve etki yaptı…
Konferansın açış konuşmasını NASRA’nın direktörü Ruben
Safrastyan yaptı. Bir ilkin gerçekleştirildiğini ve bu nedenle
aracılık eden Naregatsi Sanat Enstitüsü’ne teşekker eden
Safrastyan özetle şöyle dedi: “Bizim için de yeni bir konudan
söz edeceğiz. Kimsenin ne olduğunu söylemekle yükümlü değiliz.
Bilimsel çalışmalara değer vermeliyiz. Araştırmalar gösteriyor
ki; Hemşinliler ve Hamşenahaylar (Ermenistan Hemşinlileri)
kardeş halk topluluklarıdır. Bugün burada sunulacak bildirileri
bu Hemşin gizeminin kapısının biraz daha aralanacağını umut
ediyorum.”
Daha sonra söz alan Kültür Bakan Yardımcısı Gagik Gyurdiyan ve
Dışişleri Bakanlığı Diyaspora Komitesi Başkanı Artak Zakaryan
ile Ermenistan’a dönüşü özendiren bir kuruluş olan ‘Yeniden
Yerleştirme İçin Sivil Toplum Örgütleri Birliği YERKIR adına
Sevak Artsruni üç oturum halinde sürecek olan konferansa çok
önem verdiklerini belirtti…
SUNULAN BİLDİRİLER ÜZERİNE…
Hemşinliler ve Türkiye’deki Etnik Kimlik
Üzerine, Batı Hemşinlilerin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel
Kimlikleri, Türkiye’deki Ermenilerin Kimliklerinin Korunmasında
Etkin Bir Faktör Olarak Travmatik Bellek, Hemşin Yöresinde
Osmanlı İmparatorluğu Dönemindeki Dil Politikaları, Batı Hemşin
Yöresindeki Türkçe Diyalektin Kullanımı Üzerine, Hemşin
Diyalektinin Leksikal Özellikleri, Hamşenehayların Müzikal
Mirasları Üzerine ve Müzikal Kompozisyonları, Yerleşik Etnikler
içinde Ermenilerin Konumu, İslamlaşan Hemşinlilerin Üzerine
Araştırma Tarihi, Hovhan Mamikonyan’ın ‘Daron Tarihi’ üzerine
Eleştirel Bir Metin ve Hamameşen Hakkındaki Söylencenin Temel
Kaynakları, V. Gordlevski’nin Osmanlı İmparatorluğu Bünyesindeki
Etnik ve Dini Azınlıkların İslamlaşma Süreci Üzerine, Rusya
Federasyonu’nda Yaşayan Hemşinlilerin (Homshentcilerin) Bugünkü
Durumları ve Ermenistan Hemşinlilerinin Mimarisi üzerine üç
bölümlü ve 7 saat süren konferans katılımcılarca büyük ilgiyle
izlendi…
Her konuşma ertesinde sorular ve yanıtlar bölümü yer aldı.
Konuşmaların tamamı bilimsel bilginin aktarımı ve soruların
gündeme getirilmesi üzerineydi. Sadece Nvard Kochar isimli
akademisyen yerleşik toplumların etnisitesi üzerine konuşurken
şoven ve aşırı milliyetçi reflekslere seslenebilecek sığlıkta
sözler söyledi: “Kafatası ölçümlerine göre ve genetik
saptamalara göre Hemşinliler’in yüzde yüze yakını Ermeni
oldukları anlaşılmıştır. Bu insanların yuvarlak kafatası
biçimlerinden olan brekisefal kafatası olduğunu ve bunun da
Hemşinliler’de ve Ermeniler’de ortak olduğunu” söyledi. Daha
sonra bizlerle özel olarak bir teşekkür konuşması yaparken de,
benzeri ifadelere yer verip; “Aslında Türkiye’de Türk yoktur.
Olsaydı hepsi Türkmenler gibi çekik gözlü olmalıydılar” deyince,
çeviriyi yapan İstanbul Ermenisi arkadaşımız “Bu sözleri
çevirmem. Hayli milliyetçi ve şoven bir bakış açısına
sahipsiniz. Reddediyorum” deyince, karşılıklı teşekkür
sözcükleriyle yanımızdan ayrıldı.
KARDEŞÇE SÜREN PROGRAM ÇEŞİTLENİYOR…
Bütün konuşmalar dil, kültür ve müzik
üzerine ortaklaşılan nüvelerin ayrıntılandırılması çalışmalarına
yönelik oldu. Herkes referanslarını bilim temelli olarak sundu.
Pek çok televizyon muhabiri, radyo ve gazete çalışanları
tarafından pek çok görüşme yapıldı.
Vova Müzik Grubu ve giden akademik heyet, söyledikleri ve
yaptıklarıyla büyük ilgi gördüğü kadar saygınlık da buldu.
Gelecek günlerde, Hemşin Haftası için Ermenistan dışından
gelenlere de özel bir konser yapılması planlandı. Bugün üçüncü
gün ve akşamına önceden planlanmış olan ikinci konser,
Osmanlı’da 30 yıl boyunca Türkçe konuşmuş ve aslını bildiğinden
sonra üç yıl içinde Ermenice öğrenerek müzik çalışmaLarı yapan
ve sistamatize eden müzik adamı adına açılmış olan Komitas
Konser Salonu’nda yapılacak.
Yazı Dizisi: Hemşinliler Ermenistan'da
1. Hemşin
Tarihi ve Kültürü üzerine konferans
2.
Hemşin Tarihi ve Kültürü üzerine konferans
3. Hemşinliler konferansı Erivan konserleri
4. Hemşinliler yazı dizisi ile lgili
Sebahattin Arıcı'nın mektubu
Birgün Gazetesinde de yayımlanacaktır.
| 
