Sürmene Lisesi Tekne Dergisi

Bu Tekne daha çok yol alır....

Sürmene Lisesi öğrencilerinin çıkardığı Tekne dergisi, yaşadığı tüm zorluklara karşın umut beslemenin ne kadar önemli bir yaratıma dönüştürüldüğünü gösteriyor.

Yazı: Uğur Biryol, [email protected]

Doğu Karadeniz’in en güzel ilçelerinden biridir Sürmene. Dünyada Kafkas sediri ağaç türünün denizde sıfıra indiği tek yer Çamburnu, Sürmene’dedir. Bu bile ne kadar müstesna bir yer olduğunun ispatıdır. Sürmene Lisesi de bunun farkına varmış olacak ki, yaşadıkları bu güzide memleketin ekmeğini denizden kazanan halkının çocukları olarak, doğal olarak ismini Tekne koydukları kültür-sanat dergisiyle bambaşka bir yaşamın kapılarını aralamaya çabalıyorlar.

 Bugün tekne yapımı Çamburnu ve Yeniay beldelerindeki küçük çaptaki tersanelerde hala sürüyor ve yöre ekonomisi için son derece önemli bir yere sahip. Burada büyük bir tersane kurulması da gündemde. Bunlar da dergiye neden Tekne ismi koyulduğunu gösteriyor. Bir de gazetecilikteki bir kuralı çağrıştırdığından olsa gerek: 5N 1K. Onların ki de “tek N”. Sonra tekne imgesi de çok güçlü. Aynı zamanda  “techne”  Yunanca “sanat, beceri, zanaat” demek. Sanırım, neden Tekne’nin karşılığı yeterli. Trabzonlu Şair Yaşar Miraç Tekne için, “Bir lise için fazla lüks” demiş. Cumhuriyet Gazetesi eski karikatüristi (şimdi Taraf'ta) Tan Oral ise Tekne okumadan rahat edemeyenlerden. Kimi yerlerden dergiyi nasıl çıkardıklarını merak edip, konferans isteyenler olmuş. Kim yerlerde de derginin mizanpajını taklit edenler. Belli ki Tekne ilgi görmüş, görmeye de devam edecek. 2004’ün son ayında ilk sayısını çıkararak yayın dünyasına merhaba diyen Tekne kültür-sanat dergisi, Sürmene Lisesi’nin üç ayda bir yayınladığı yöre kültürünü, tarihini, folklorunu, coğrafyasını kendine özgü bir üslupla inceleyip sayfalarında yer verirken, yayın kurulunda yer alan öğrencilere de bir okul görevi görüyor adeta.

Okul seferber oldu

Yayın Yönetmenliğini lisenin resim öğretmeni ve aynı zamanda karikatürist Hakan Sümer’in yaptığı Tekne’nin yayın kurulu da okulun eski öğrencilerinden Elif Yılmaz, Gamze İlaslan, Hacer Kol ve Selami Öksüz’den oluşuyor. Eski öğrencilerin yanı sıra okulun edebiyat öğretmeni Yasemin Uzun, okulun tarih öğretmeni Metin Hamzaçebi ve Balıklı Mahallesi Muhtarı Rıfat Karabacak da ekibin diğer önemli isimleri. Ali Aydın’ın da Halkla İlişkiler görevini üstlendiği derginin sahibi ise Sürmene Lisesi Müdürlüğü adına Osman Nuri Alioğlu.

Tekne’nin, örneklerini sıkça gördüğümüz diğer okul dergilerinden oldukça farklı bir yayın anlayışı ve görselliği dikkat çekici.  Bu anlamda bir okul dergisinden ziyade ciddi ve kalıcı bir kültür-sanat dergisi mahiyetinde. Geçmiş sayıların bakıldığında işlediği belgesel konular, fotoğraflar ile önemli bir arşiv haline geldiğini ve yöre kültürü ile ilgilenenler için şimdiden bir kaynak doküman olduğunu söylemek mümkün. Derginin özgün yanlarından biri de sayfa tasarımı ve görselliği. Doyurucu bir estetiğe sahip sayfalarını karıştırdığınızda, her bir sayfaya verilen emek hissediliyor. Derginin sayfa tasarımı ve fotoğrafları da Hakan Sümer’in elinden çıktığını hatırlatalım. Tekne, işlediği yöresel konuların yanı sıra deneme, öykü, şiir ve karikatüre de yer veriyor. Bunların yanında Hilmi Yavuz, Volkan Konak, Sunay Akın ve son sayılarından birinde  yer alan yönetmen Fatih Akın gibi önemli isimlerle yapılan söyleşiler de sayfalarında yer alıyor.

Belleklerde yer edebilmeli

Anadolu’nun birçok ilinde bir sürü yayın hazırlanıyor ancak ne kadarı Tekne kadar nitelikli, tartışılır. Bu nedenle Sürmene bıçağı gibi keskin konuları ve özellikle edebiyat sevenlerin es geçmemesi gereken yazılarıyla Tekne, ileride çok önemli bir yerde duracak. Derginin Yayın Yönetmeni ve tasarımcısı Hakan Sümer, ilk heyecanlarını, “ Bir derginin çıkabilmesi için her şeyden önce bir ekip oluşturulabilmesi gerekiyor. Sürmene Lisesi’nde derslere girdiğim sınıflarda, böyle bir ekibi oluşturabilecek öğrencilerin varlığını hissettiğimde fikrimi onlara açtım. Heyecanla sarıldılar bu fikre. Bir dergi çıkartacaktık ve bu dergi, yeni sayısı heyecanla beklenen önemli bir dergi olacaktı. Herkes heyecanla çalışsa da kafalarda şöyle bir düşünce de yok değildi: Kimse farkına varmaz bizim derginin, kimse okumaz. Birkaç sayı çıkar ve pes ederiz. Ama bunun böyle olmaması için ne yapılması gerektiğini biliyordum. Bir işe soyunuyordunuz, emek verecektiniz. Bu bir yerlere ulaşmalıydı. Arşivlere, kütüphanelere, belleklere girebilmeliydi; kalıcı olmalıydı. Bunun için de öncelikle özgün bir çizgi gerekiyordu. Şunu diyordum ben öğrencilerime: Kimsenin bilmediği, bilse de biz yazmazsak kaybolacak konuları bulup yazacağız. Bu derginin kültürümüze ve yayın dünyamıza bir katkısı olacak. Sürmene ve yöre kültürü için önemli bir arşiv olacak. Ve böyle başladık içeriğini oluşturmaya. Mesela ilk sayımızda bir zamanlar yörede yapılan yunus avcılığını yazdık. Eski yunus avcılarıyla söyleştik. Bunu pek kimse bilmiyordu” sözleriyle anlatıyor.

Elden ele dolaşıyor

Tekne, 1500 adet basılıyor ve yarısı il dışındaki okurlara postalanıyor. Bazı okurlar da Sürmene’de böyle bir derginin çıktığından arkadaşını haberdar etmek için, kendisine gelen dergiyi arkadaşına postalıyor. Böylelikle kendiliğinden bir okur profili oluşuyor ve zaten yayın nitelikli olduğu için insanların ilgisi daha da katlanıyor. Buradan da ilginç öyküler çıkıyor haliyle. Sümer, bu durumu “ Mesela bir okurumuz cezaevinde yatan bir mahkûma gönderiyormuş dergiyi, dergi sayfa sayfa parçalara bölünüp koğuşlara dağıtılıyor ve her sayfa koğuş koğuş dolaşarak tüm dergi okunmuş oluyor. Ya da huzurevine yerleşmiş önemli bir tarihçi olan Orhan Koloğlu da bize söylüyor. Dergiyi diğer huzurevi sakinleri de ilgiyle okuyormuş. Ya da İstanbullu yaşlı bir kadın,  dergiyi postaladığımız okurumuzun dükkânına sık sık uğrayıp, yeni sayımızın gelip gelmediğini soruyormuş. Tekne, insanlar üzerinde ilginç bir etki yapıyor. Mesela İstanbul’un bir ilçesindeki Milli Eğitim Müdürü dergiyi görünce okulu arıyor, dergiden söz ederken ağlamaya başladığından telefonu kapatmak zorunda kalıyor. Tekne’de yer verdiğimiz konular okurlarımızı derinden etkiliyor. Gurbette yaşayan bir aile, büyüyünce çocuklarına okutmak üzere Tekne’leri sakladıklarını yazmıştı bize. Ait olduğu topraklarını bu dergiyle tanımasını istiyorlar” sözleriyle örnekliyor.

Tekne'ye destek gerek

Günümüz medyasında sermaye destekli bir çok yayın reklam almadan hayati fonksiyonlarını yitirirken, ötelerde bir avuç gönüllünün çıkardığı dergideki hakkaniyet de insanı umutlandırıyor. Tekne hiç reklam almadan yoluna devam ediyor, üstelik yazı yazan öğrencilerine de telif ödemeyi başarıyor. Bunda dergiye sahip çıkan okurlarının payı büyük elbette. Sürmene’nin küçük bir yer olması konu sıkıntısı çekileceğini düşündürse de kazın ayağı hiç öyle değil. Çünkü bir konu ele alınırken başka bir detay yakalanıyor. Keza Sürmene’nin M.S 100’lü yıllarda adının Hyssus ve Roma İmparatorluğu’nun önemli bir askeri garnizonu olduğunu Tekne sayesinde öğrenmiş oluyoruz. Haliyle, tarihi bu kadar eskiye dayanan köklü bir kültürde de konu sıkıntısı çekilmiyor. Tekne yazarı öğrencilerden biri, “ Henüz Tek N’deyiz. Yani önümüzde daha dört tane daha N var, yol almamız gereken” diyor. Evet, belki kat edecek mesafe fazla ama bu haliyle ve bu zamana kadar yapılanlarla bile Tekne içten bir teşekkürü hak ediyor. Siz de Tekne'ye binip karaya ulaşmak istiyorsanız ya da tam tersi denize yol almak, www.teknedergi.com adresinden yolculuğa başlayın.