|
admin
|
 |
« : Mayıs 18, 2006, 12:59:40 ÖS » |
|
GİRESUN YAĞLIDERE İLÇESİNDE KULLANILAN YEREL KELİMELER* YÖRESEL DİL TÜRKÇE KARŞILIĞI CÜMLE İÇİNDE KULLANIMI Abrul Nisan Abrul ayından sonra yaylaya gideceğiz. Accuk Az olan Accuk elma versene. Ağuşık Yarı açık Kapı ağuşık, hırp olmuyor. Ahacuk İşte Bizim ev ahacuk Akınmak Kaymak Çocukların akınmaktan pantolonları yırtıldı. Akuru Yamaca paralel Akuru gel Alaf Hayvanlar için yaprak demeti Ahmet alaf almaya gitti Alemeşkere Açıktan, alenen Alemeşkere bu yapılır mı? Andır İşe yaramayan Andır galsın Angıramak Avazı çıktığı kadar bağırmak Angırama geliyorum. Anlak Meydan Annama gel. Annaklamak Bakmak Beri ennakla Argış Yük için ara verilen ver Odunu argışa attık Aşak Eğerceğin yuvarlak parçası Eğerceğin aşağını kaybettim Aşana Mutfak Aşana çok sıcak oldu. Aşar Turşu kurma maddesi Bu seneki aşarım beter zollu olmuş heri. Aşki Tevekkeli Usta hastaymış. Aşki işe gelmedi. Atlamak Ayıklmak, temizlemek Bahçe atlamaya gittiler. Avu Zehir Avular çiçek açtı Ayam Hava Ayam zabacca beter zollu olacak Ayama Lakap Onun ayaması keçemen. Bad Koyun geceleme yeri Koyunlar bada girdi. Başşak Fındık sonu toplanan artık Günde 1 got başşak ederim. Bayak Biraz önce Bayak öyle demiyordun ama. Bece Bu gece Bece bize gel Bere Koyu sağma yeri Koyunlar bereye indi kuzular birazdan gelir Bıldır Geçen sene Bıldır daha iyi mahsul vardı. Bibi Büyük hala Bibimlere gideceğiz akşama kalmayın. Bişi Gizli şey Akuru gel bişi diyeceğim Bitdoma Azıcık, çok az, küçük Bitdoma mısır verdi. Biz Miz Danaya biz taktık emmesin diye. Boydak Tek basına, başı boş Oğlan boydak gelmiş. Bozaltı Alaca karanlık Sabah bozaltısına çıktı gitti. Böce Fasulye Bu sene böcemiz yok Buymak Üşümek Hava çok soğuk buydum. Büngüldemek Yerinde duramamak Ne büngüldüyorsun ? Caht Gayret Sınıfını geçmeye caht ediyor. Caplama Fıraklıya yatay çakılan çıta Fıraklıya caplama vuracağım. Caranak Sağanak yağmur Caranak geldi ıslandım. Caydak Yalniz, sade Oğlan caydak geldi. Celecoş Keş’ten yapılan yemek Sahura celecoş yapalım. Cenik Sahile yakın köyler Yayladan cenige gidiyorum Cıbban Alkış Öğle sevindi ki; cıbban attı. Cıdık Tuzak Cıdığı kurdum. Cıftır Hızlı Cıftır gibi gittim geldim. Cıldırt Çok sulu Ayran caldırt su ! Cılga İnce su yolu Otlağa cılga çektim Cımbış Komik Beter cımbış heri Cındık Küçük Çocuk cındık gibi Cırıtta Hamur kızartması Sabah cırıtta yiyeceğiz. Cıvırtmak Zehirli İshal olmak İnek cıvırtıyor. Cıymak Ağaç kökü Çam kayalara cıymak salmış. Cicik Meme İneğin cicikleri yara olmuş Cilim Su gecirmez çamur Saca cilim çamur getirdim. Cimbar İğreti baraka, kahve Akşama cimbara gel Çalpama Yoğurdun çırpılmışı Yoğurt çalpa da içelim. Çangal Sırık Fasulyeler çangalda sallanıyor. Çara Akıntı İnekten çara geldi. Çavgun Yatay yağan yağmur veya kar Merekteki otlar çavgundan ıslanmış. Çeç Bozuk para, ayıklanmış fındık Biraz çeç fındığım var Çencik Kapı mandalı Kapının çengiğini taktınız mı? Çentii Dasdar’dan yapılan çanta Bi çenti honça geldi. Çentik İz, yara Ağaca çentik atmışlar. Çetdüğüm Kördüğüm Gınnap çetdüğüm olmuş Çıpır Alaca renkli Yılan çısçıpır. Çıpırlak Çok renkli Kazağın rengi çok çıpırlak Çort Dikenli yer Dikkat et çorta düşersin Çölük Küçük ağaç parçası Çocuklar çölükle oynuyor. Çömen Otluk Çömenden ot getir. Çömez Çocuk Çömez kolukla iş yapılmaz. Çöör Mısırın köke yakın kısmı Otu çööre kaldırdık. Çöten Mısır ambarı Darıyı çötene koyduk. Dadduk Tatlı, sevimli Ufaklık beter dadduk. Dasdar Geniş olmayan Yün kilim Dasdar dokumaya gittiler Debertmek Karıştırmak Tavuk gibi ne debertiyorsun Depebızlık Takla Çocuk çayırda depebızlık kılıyor. Depük Kuru, ıslak olmayan yer Yerler depük Derbey Lüks lastik (ayakkabı) Camiyana derbey lastiği ile gideceğim. Dişemek Keskin hale getirmek. Değirmen taşını dişemeye geldiler. Divron Ucu çatal V şeklinde yaba Otu çengele divronla taktık. Dobuç Ucu sivri olmayan Kalemin ucu iyice dobuç oldu. Açmak lazım. Doh Dikkat, hayret Doh ! biri çağırıyor galiba Dundar Ustu kapalı Yagmurda dundara dur ıslanırsın. Düdek Olgunlaşmamış meyve Çocuklar incirin düdeğini yolmuş Düşün Mola, ara Yaylaya giderken. Olucak’ta düşün edeceğiz. Ebrimek İncelmek, eskimek Gömlek de iyice ebridi. Ecünnü Cin Seni ecünnü çarpmış Efir Yanma hissi Elini suya tut. Efirini alır. Eğercek Kirman Eğercekle yün eğiriyor. Ehel İyi Beter ehel oldu. Encamı Yaklaşık olarak Ne var heri. Encamı bir goşama darı Eşkere Alenen, açıkça Türküyü eşkere söyle. Evcük Çocuk oyun alanı Çocuklar dere kıyısına evcük yaptılar. Evsi Ucu yanmış odun Evsileri söndürmeden evden çıkma. Evşün Ekmek çevirmeye yarayan alet Evşünle ekmeği çevirdim. Evza Kivrit Evzan var mı? Ateş yakalım. Farimek Hafiflemek Yağmur biraz faridi. Faşırtı Parazit. Radyo faşırtı yapıyor. Fayrap Ateş, alev Çocuklar mereğin götüne favrabı verdi. Felifekiç Paramparça Araba kazada felifekiç oldu. Feşel Yaramaz, afacan Oğlan beter feşel oldu. Fetir Sac üstünde yapılan bazlama Sabah yağlı fetir devürmesi ne güzel olur. Fıraklı Örme çit Çitin kenarını fıraklı yaptık. Fırıç Pişmiş meyve Elmanın fırıçına da doyulmaz Fışırtmak Fırlatmak Çocuklar taşı dereye fışırtıyor. Follamak Dış kabuk çıkarma Fasulyeyi folla. Fosük Dişi olmayan Fösük konuşuyor. Gaban Kaş, yamaç Kaş gaban demeden gezdik. Gaccuk Kadar Cin gaccuk boşluk kaldı. Gacır Yaş fındık kabuğu Patoz gacıra gıynak katmış Gagiliç Biçimsiz, kaba, kuru Zayıflamışta gagiliç olmuş. Galemlik Baca Galemliğin şapkası rüzgardan düştü. Gambak Kel Saçını sıfıra vurmuş kafası gambak olmuş Ganayaklı Sakin, mazlum Bu çocuk çok ganayaklı Garalastik Lastik ayakkabı 42 numara garalastik giyerim Gararbazar Aşağı yukarı Gararbazara iş olmaz. Ne kadar lazım. Garcaşturma Karıştırma, tahrikleme Gavga garcasturma Garduf Patates Akşama garduf sirkelisi var. Garsamba Eşya kalabalığı Ev garsambayla doldu Gasmuk Taze çam kabuğu Yaylada gasmuk yediğimiz günleri unutamam Gavsun Fındığın en dış yeşil kısmı Gavsunu hararla tama koy. Gavunç Hadım Hayalarına vurma gavunç olur. Gebic Kenarı olmayan Duvarın bir tarafı gebiç kaldı Gebicci Değirmenci Zaranın yarısını gebicci aldı. Gecin Follanmış fasulye kabuğu Gecinleri yala, böceleri tereğe koy. Gegecen Bir çeşit orak Gegecenle alafa gitti. Gelçek Merdiven Mazıya gelçekle çıkılır. Gerevi Dal eğmek için kullanılan odun Gervi de nasil bire (1) e benziyor. Gıcımık Sinir bozan, sinirlenilen Çok gıcımık oldum. Gıdık Küçük sepet Yumurtaları gıdığa koy, kırılmasın. Gılik Küçük ekmek Sacdaki gıliki ömeç yapta yiyelim. Gınnap İp Gınnap getir bağlayalım. Gırklık Koyun gırkma aleti Gırklıkla koyunları gırktık. Gışmık Hayvan tekmesi İnek gışmık atıyor. Yanına yaklaşma ! Gıymık İnce ağaç parçası Elime gıymık battı. Gıynak Tekleme fındık gavsunu Patoz gacıra gıynak katmış. Girebi Küçük balta Girebiy ver bahçe atlamaya gideceğim. Gobca Düğme Gömleğin gobcaları düşmüş. Gofil Fıçı Gofille su getir. Gol Küçük raf Kittikler kapının golunda. Gook Kuytu. Çukur, delik. Gözleri googa çekildi. Ölecek herhalde Goşama İki avuç miktarı Bir goşama mısır ver. Got 7 kg gelen olçü (külekten) 2 got başşak ettim Gönümek Meyvenin yumuşaması Armutlar iyice gönüdü Gumbul Büyük sepet Gumbulla gazel almaya gidicem. Guruş taşı Ocaklıktaki çıkıntı taşı Lambayı guruş taşına koy. Guvak Kepek Saçların çok guvaklanmış. Guytak Çukur Yollar guytak dolu dikkat et. Gübür Toz ve pislik parçaları Evin iyice tozunu gübürünü temizle. Güvenek İri sinek Yazın yaylalarada güvenek çok olur. Haccak Güzel Bu kız beter haccak Haçan Henüz Haçan almayacaktın niye kandırdın Halefet Sohbet Çocuklarla halefet ediyoruz. Halik Küçük taş Halik taşları duvarın arasına koyarlar. Halpıtmak Yoğurt yemek Yaylada yoğurt halpıtmanın tadına doyulmuyor. Haltuk Buzağının boynundaki ip tasma Danayı haltuğundan tut. Kaçmasın Galemlik Baca Galemliğin şapkası rüzgardan düştü. Gambak Kel Saçını sıfıra vurmuş kafası gambak olmuş Ganayaklı Sakin, mazlum Bu çocuk çok ganayaklı Garalastik Lastik ayakkabı 42 numara garalastik giyerim Gararbazar Aşağı yukarı Gararbazara iş olmaz. Ne kadar lazım. Garcaşturma Karıştırma, tahrikleme Gavga garcasturma Garduf Patates Akşama garduf sirkelisi var. Garsamba Eşya kalabalığı Ev garsambayla doldu Gasmuk Taze çam kabuğu Yaylada gasmuk yediğimiz günleri unutamam Gavsun Fındığın en dış yeşil kısmı Gavsunu hararla tama koy. Gavunç Hadım Hayalarına vurma gavunç olur. Gebic Kenarı olmayan Duvarın bir tarafı gebiç kaldı Gebicci Değirmenci Zaranın yarısını gebicci aldı. Gecin Follanmış fasulye kabuğu Gecinleri yala, böceleri tereğe koy. Gegecen Bir çeşit orak Gegecenle alafa gitti. Gelçek Merdiven Mazıya gelçekle çıkılır. Gerevi Dal eğmek için kullanılan odun Gervi de nasil bire (1) e benziyor. Gıcımık Sinir bozan, sinirlenilen Çok gıcımık oldum. Gıdık Küçük sepet Yumurtaları gıdığa koy, kırılmasın. Gılik Küçük ekmek Sacdaki gıliki ömeç yapta yiyelim. Gınnap İp Gınnap getir bağlayalım. Gırklık Koyun gırkma aleti Gırklıkla koyunları gırktık. Gışmık Hayvan tekmesi İnek gışmık atıyor. Yanına yaklaşma ! Gıymık İnce ağaç parçası Elime gıymık battı. Gıynak Tekleme fındık gavsunu Patoz gacıra gıynak katmış. Girebi Küçük balta Girebiy ver bahçe atlamaya gideceğim. Gobca Düğme Gömleğin gobcaları düşmüş. Gofil Fıçı Gofille su getir. Gol Küçük raf Kittikler kapının golunda. Gook Kuytu. Çukur, delik. Gözleri googa çekildi. Ölecek herhalde Goşama İki avuç miktarı Bir goşama mısır ver. Got 7 kg gelen olçü (külekten) 2 got başşak ettim Gönümek Meyvenin yumuşaması Armutlar iyice gönüdü Gumbul Büyük sepet Gumbulla gazel almaya gidicem. Guruş taşı Ocaklıktaki çıkıntı taşı Lambayı guruş taşına koy. Guvak Kepek Saçların çok guvaklanmış. Guytak Çukur Yollar guytak dolu dikkat et. Gübür Toz ve pislik parçaları Evin iyice tozunu gübürünü temizle. Güvenek İri sinek Yazın yaylalarada güvenek çok olur.
|