Abhazya

coğ. Kafkasya’nın batısında, Psou Nehri’nin kuzeybatısından, güneyde İngur Irmağı’nın ağzına kadar uzanan toprakları kapsayan, Megrelya ve İmeretya ile komşu olan tarihi coğrafyanın adı.

Gürcüce Aphazeti (afxazeTi) “Abhazya”

     Karadeniz’in doğu kıyıları ile Kafkas Dağ-ları arasında 8.600 km² lik alan kaplayan, Roma İmparatorluğu’na bağlı iken Hristi-yanlığı benimseyen, MS 730 yılında bağım-sız bir krallık olup, 16. yüzyılda (1555) Osmanlı idaresine, 1810’da kendi isteğiyle Rus himayesine, 1864’de Rus yönetimine giren, 1870’de Rusların, Abhaz nüfusunun yarısına denk gelen 300.000 Müslümanı Osmanlı topraklarına göçmeye zorlamasının ardından (yerlerine Gürcü ve Megreller başta olmak üzere Rus, Ermeni, Rum, Bul-gar, Alman, Eston’lar yerleştirildi), 1921’de Sovyet Cumhuriyeti statüsü kazanmasına rağmen 1931’de (Stalin dönemi) özerk cum-huriyet olarak Gürcistan’a bağlanan bir ülke adı.

     Yakın zamana kadar ülkeyi kaplayan meşe, kayın ve  gürgen ormanlarının kesilip tarım alanlarına dönüştürülmesine rağmen sahil kesiminde yıllık yağış miktarı 1.200- 1.400 mm, dağlık alanlarda ise 2.000-3.000 mm civarındadır.

     1886 yılında ülke nüfusunun % 85.7’sini (Gürcü oranı ise yüzde 6 idi) 1897'deki nü-fus sayımında yüzde 55.3’ini oluşturan Ab-haz’lar zamanla kendi ülkelerinde azınlık ko-numuna düşmüşlerdir. Bugün Abhazya’da yaşayan 535.000 kişinin (1995) %17’si Abhaz, %29’si Megrel, %16’ü Gürcü, %14’ü Rus’tur.

     Nüfusun büyük çoğunluğu başkent So-humi başta olmak üzere, Oçamçira, Gagra ve Noviy Afon gibi sahil kentlerinde yoğun-laşmıştır.

     Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardın-dan bağımsızlığını ilan eden Abhazya, 14 Ağustos 1992 tarihinde Gürcistan’ın askeri müdahalesine maruz kalmış, ardından bin-lerce insanın öldüğü, daha fazlasının mülteci konumuna düştüğü bir yıl sürecek bir iç savaş başlamıştır.

1 Aralık 1993, 11 - 13 Ocak 1994 ve 22 - 25 Şubat Cenevre görüşmeleri, 7-9 Mart New York görüşmelerinde, tarafların, sorunu mü-zakere yoluyla çözümlerinde prensip kara-rına varılmışsa da, 26 Mayıs 1998'de Gürcü milislerin Gal bölgesini işgali üzerine yeni-den çatışmanın eşiğine gelinmiştir. BM, AGİT ve Rusya'nın arabuluculukları sonucu 16 - 18 Ekim 1998'de Atina'da ardından 7 - 9 Haziran 1999'da İstanbul'da ve 15 - 16 Mart 2001'de Yalta'da buluşan taraflar tek-rar anlaşmış, 3 Ekim 1999 tarihinde yapılan referandumunda halk bağımsızlık yönünde oy kullanmıştır. Savaşın yol açtığı mülteci sorunu, henüz tam olarak çözümleneme-miştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Karadeniz Ansiklopedik Sözlük. Heyamola yayıncılık, İstanbul. 2005. ISBN: 975-6121-00-9.