KARADENİZ
FOLKLORUNDA BAĞLAMAK VE BAĞLANMAK
bağlamak
1. f. Gelinle cinsel ilişki kuramaması için güveyin büyülenmesi,
iktidarsız kalmasını sağlamak (Trabzon, Rize)
Bağlanmanın nedeni evliliği istemeyen birisinin muska
hazırlaması, bir düğüm içine üfleyip güveyin yolu üzerine
koyması benze-ri büyü yöntemleri olabileceği gibi bizzat
gü-veyin düğün öncesi bir yere çivi çakması, düğüm atması, bir
yeri anahtarla kitlemesi de bağlanmasına sebep olabilir RK 59,
100, “Gelinin güvey evine gidişinde yola gö-mülmüş olabilecek
bağlama büyülerinden kurtulmak için yol değiştirilir,
umulmayacak yerlerden dolaşılır” MS 50, TS 41, AKÇ 171
2. is. Sürülere zarar veren ve canavar adı verilen kurt,
ayı gibi hayvanların ekinlere zarar veren domuzların bağlanması.
Genel-likle hocalara muska yazdırılarak, yaylalarda hayvanların
bekletildiği yerlere, ya da ekili tarlanın bir köşesine gömülür.
3. is. Yaylada ot biçim zamanından önce çayır miktarını ve
kalitesini arttırmak için yaz başında derelerden arklar
yardımıyla su getirilerek çayırlığın içine ince kollar halinde
verilir. Bu işleme su bağlamak denilir.
Türk dillerinde bağ (Azeri),
baw (Balkar,
Nogay, Tatar, Karakalpak, Kazak, Kumık), baw, bäj (Başkurt),
Macarca bā́- “bağla-mak”, Korece pa “ip” (UA bā́)
Kaynak:
Özhan Öztürk.
Karadeniz Ansiklopedik
Sözlük. Heyamola yayıncılık, İstanbul. 2005. ISBN: 975-6121-00-9.
|