Şimdi Yaylaya gitme Zamanı

Zamanın, çoğu kez aniden bastıran sisle ya da bir atmaca çığlığıyla bölündüğü Doğu Karadeniz Yaylaları’nı eylülde keşfetmek, doğanın en güzel yüzüyle tanışmaktır.


Doğu Karadeniz Yaylaları’na giriş kapımız, Trabzon’un yemyeşil ormanlarla çevrili ilçesi Maçka. Yaylalardan gizemli ortaçağ manastırlarına, geleneksel lezzetlerden renkli festivallere her adımda yeni bir sürpriz sunan ilçeyi ikiye ayıran Coşandere’nin suları, Sumela Manastırı’nı işaret ediyor. Zigana Vadisi’ne doğru gittikçe güzelleşip dağların içine sokulan yol üzerindeki Hamsiköy’ün sütlacı meşhur. Uzungöl, Şolma, Lişer, Sera Golü, Mavura, Kiraz, Lapazan, Çakırgöl, Çatma Oba, Düzköy, Karadağ, Hıdırnebi, Kuruçam ve Sis Dağı; çevreye zümrüt taneleri gibi dağılmış Maçka Yaylaları. Doğu Karadeniz’in keşfedilmemiş hazinelerine açılan Torul - Gümüşhane - Yayladere rotasında Salmankeş Geçidi’ni aşarak ulaşılan Yağmurdere Vadisi ise yörenin yüksek noktası. Yanbolu Çayı’nın kıyısında yer alan Dumanlı Kasabası bir zamanlar Santa adıyla kurulmuş 7 Rum köyünün merkeziymiş. Mısır çorbası, mıhlama, kuymak, hamsili kaygana, turşu kavurması, lahana sarması, minci peyniri, ‘fikoki’ denilen böğürtlen şurubu ve güveçte köy sütlacı gibi geleneksel lezzetler size yöreyi sevdirecek. Trabzon’un kapı komşusu Giresun’un doğa harikası yaylalarına uzanarak gezinize farklı bir renk katmak da elinizde. Kentin en gözde yaylası olan Kümbet. Dereli ilçesi yakınlarındaki Karagöl Yaylası, dört küçük dağ gölüyle ünlü. Melikli Obası ve Kulakkaya Yaylaları ise kent merkezine 50 kilometre mesafede.

ÇAY, PEŞTAMAL, RAHLE
Doğu Karadeniz Yaylaları’na asıl ününü kazandıran Rize’ye uzanıyor yolumuz. İyidere sahilinden başlayan yol, uçsuz bucaksız çay ve mısır bahçeleri arasından İkizdere Vadisi’ne uzanıyor. Yol üzerindeki Güneyce, 150 yıllık ahşap camileri, kestane ağacının dantel gibi oyulmasıyla yapılmış. Vadiye adını veren İkizdere, Köhçer ve Cimil Dereleri’nin kesiştiği yerde çağlıyor. Manle Şelaleleri ve Vane Kaplıcası dışında; renkli bir çarşısı var ilçenin. Yöre kadınlarının başına bağladığı ‘keşan’ denilen bordo desenli el dokuması, kök boyama peştamal, yün çorap, köy peynirleri, çay, ahşap yayık ve rahleler çarşının gözde ürünleri. İlçenin güneyindeki Dereköy ise İkizdere Yaylaları’na giden bir uğrak noktası. Balıyla ünlü Anzer Yaylası’nın yanı sıra; Çamlık, Puşula, Gölyayla, Cimil, Çiçekli, Mahura, Yatak, Buzluğan, Kaban ve Vaşa Yaylaları da burada. Bölgeyi gezmek için konaklama, yemek ve rehberlik hizmetlerinin sunulduğu Çamlık Yaylası’nı merkez almak iyi fikir. 2 bin 600 metre ile Türkiye’nin en yüksek rakımlı iki dağ geçidinden biri olan Ovit Zirvesi, Aygır Gölü denilen bir buzul gölü ile taçlanmış.

MAKREVİS YOLLARINDA
Çamlıhemşin Yolu, göz alıcı bir yeşilliğin içinde ilerliyor. Fırtına Deresi’nin oluşturduğu Hemşin Havzası, Karadeniz’in vadilerle bölünmüş sarp doğasını en iyi hissedebileceğiniz yerlerden biri. Doğu Karadeniz’in en yüksek dağlarıyla çevrelenen havza, 50 kadar yayla ve 70’ten fazla dağ köyünün sahibi. Bölgenin yerleşim düzeni, dik ve sisli yamaçlara dağılarak izole olmuş, kimi zaman sadece birkaç evden oluşan mahallelerden ibaret.

Çamlıhemşin’in asıl sürprizi, Karadeniz’in en gösterişli evlerinin bir araya geldiği Makrevis (Konaklar) Mahallesi. Ormanlar ve sislerle kaplı dik bir dağın yamacına inşa edilmiş 20 kadar konağın en yenisi, 130 yıllık. Kesme taş ve ahşabın kusursuz sentezini sunan yapıların antikalar, çini sobalar ve nadide cam işleriyle bezeli iç mekânları, vadi sahiplerinin zevkini yansıtıyor. Bulutların üzerindeki yolculuğun devamı, Çatköy - Verçenik rotası. Kemerli taş köprüleri, kır lokantaları, esrarengiz manastırları ve evlere erzak taşıyan minik teleferikleriyle bu yemyeşil vadi, Kaçkarlar’ın kalbindeki yaylalara tırmanıyor.

 YILDIZLARA EN YAKIN
Fırtına Vadisi’nin derinliklerinde, vahşi bir kanyonun ortasında yükselen Zilkale, esrarlı ve romantik bir görünüme sahip. Burası, aynı zamanda Kaçkar Dağları Milli Parkı’nın giriş kapısı. 51 bin 550 hektarlık alana yayılan doğa parkı; 230’dan fazla kuş türü, 550’si endemik olmak üzere 2 bin 300 civarında canlı türüyle başlı başına bir gezi cenneti. Kaçkarlar’a doğru gittikçe sarpalaşan dağ yolunun yüksek kesimleri, geniş çayırlar ve yayla çiçeklerine bırakıyor yerini.

Dilek Dağı’nın eteklerindeki Çatköy’de ikiye ayrılan yolun devamı; Elevit, Trovit, Palovit, Amlakit, Kavron, Hazindağ, Samistal Yaylaları’na; sağa ayrılan yol ise Hisarcık, Çiçekli, Orta, Baş ve Hacıvanak Yaylaları’na uzanıyor. Çatköy’ün yamaçlarından Fırtına Vadisi’ni kuşbakışı izleyen Kito Yaylası yörenin en güzel sırlarından. Balıklı Gölü, onlarca pınarı ve güzel gözlü ceylanlarıyla Kito’da, yeni yapılaşma hiç yok. Bulutların, pamuk şekerine benzeyen kucağında yatan bu vahşi yayla, bir başka dünya götürecek sizi...

YEŞİL ŞEMSİYE ALTINDA
Artvin’in dahil edilmediği bir Doğu Karadeniz Yaylaları turu eksik kalır. Kaçkar Dağları’nın el değmemiş doğasına sığınan Artvin; yayla festivalleri, Gürcü kiliseleri ve doğa sporları olanaklarıyla, Doğu Karadeniz’in en uzak ve sürprizli köşesi. ‘Yeşil şemsiye’ olarak adlandırılan Kafkasör Yaylası, boğa güreşleriyle tanınıyor. Kafkasör’ün sırtını yasladığı Genya Dağı’nın yamaçları, uçurumların kenarında ilerleyen adrenalin düzeyi yüksek dağ yollarıyla, off-road tutkunları için bulunmaz parkurlar saklıyor. Dağın batısındaki Hatila Vadisi, Artvin’in en geniş milli parkına sahip. Dağcılık, kaya tırmanışı, trekking ve cip safari için zengin olanaklar vaat eden yörede, Çoruh Nehri’nin Yusufeli ile İspir arasında kalan bölümü, dünyanın en iyi rafting parkurları arasında gösteriliyor. Doğu Karadeniz Yaylaları’nda akşamüstü saatlerde başlayan tatlı esinti, her zaman olduğu gibi coşkulu horon seslerini de getiriyor beraberinde. Ve dağlara sevdalı yayla insanının elinde müzikal bir şölene dönüşen tulum ve kemençe tınıları, tüm gezginleri Karadeniz’e çağırıyor.

YOLA ÇIKMADAN ÖNCE
Doğu Karadeniz Yaylaları gezisinde uzun yürüyüşler yapabileceğinizi göz önüne alarak, burkulmalara karşı ayağınızı koruyabilecek, su geçirmeyen botlar, yağmurluk ve rahat giyisiler edinmenizde fayda var. Yürüyüşlere profesyonel yerel rehber eşliğinde çıkmanız güvenlik açısından çok önemli bir durum. Küçük yaralanmalara, soğuk algınlıklarına ve mide rahatsızlıklarına karşı önlem almayı unutmayın.

‘DOĞU KARADENİZ’İN EN İYİ MEVSIMİ EYLÜL’
(Bülent Saraloğlu, Profesyonel rehber)
20 yılı aşkın süredir Doğu Karadeniz’de profesyonel rehberlik yapıyorum. Havanın daha sakin olduğu, doğadaki tüm renklerin doygunlaştığı ve yaz kalabalıklarının görülmediği eylül ayında yaylalar bir başka güzel. Rize’nin yeşil cennetleri İkizdere ve Hemşin Vadileri, sayısız gezi parkuruna sahip. Özgün yayla yaşamı, taş ve ahşap evleri, zengin florası, dağ gölleri ve coşkun dereleriyle bölgenin karakterini yansıtan Hazindağ, Hevek, Pokut, Samistal, Kotençur, Hacıvanak, ve Kito Yaylaları mutlaka görülmeli. Yürüyüş için en iyi üç rota, Hazindağ - Pokut, Sal - Samistal ve Zilkale - Kito. Rize’nin keşfedilmemiş cennetleri Kavron, Çaymakçur, Polakçur ve Huser Yaylaları lisenizde bulunsun. Kaçkar Dağları’nın Artvin bölümünde kalan İspir yakınlarındaki Çamlıkaya’da, yöreye özgü taş işçiliğinin en güzel örneklerini görebilirsiniz