Vakfıkebir coğrafyası

Vakfıkebir Coğrafi Konum

Vakfıkebir’in merkezi, Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümü’nün Trabzon İlinin 45 km. batısında olup, 8 km. doğusunda Çarşıbaşı, 5 km. batısında Beşikdüzü, 22 km. güneyinde Tonya ilçeleri bulunmakta ve Kuzeyinde ise Karadeniz ile çevrilmektedir. Samsun-Trabzon-Rize devlet kara yolu ilçe merkezinden geçer. Yüz ölçümü 235 km2 dir.



Vakfıkebir genel itibariyle engebeli bir topografyaya sahiptir. Kuzeyinden güneyine doğru gidildikçe (İlçe merkezinden çevreye doğru gidildikçe) yükselti artarken ve hem de engebeli arazi daha da fazlalaşmaktadır. Bazı köylerde keskin sırtlar yer almaktadır. Arazinin elverişsiz bir yapıya sahip olması erozyon ve heyelanın yanında ulaşım, tarım ve yerleşme problemleri meydana getirmekte ve dağınık yerleşmeleri ortaya çıkarmaktadır. Vakfıkebir’in en yüksek yeri güneydoğu kesimindedir. En alçak kesimi ise deniz kenarıdır. Akarsular; güneyden kuzeye doğru genellikle kertik vadiler içerisinde akmaktadırlar. İlçe topraklarından kaynaklanan suları küçük dereler toplar. İlçe merkezinden Karadeniz’e dökülen fol deresi ve kirazlık deresi en büyük akarsularıdır.

İlçenin Karadağ yaylası en önemli yaylasıdır. Yaylacılık turizmi son yıllarda ilçede önem kazanmıştır. “Vakfıkebir Tereyağı” ve “Taş Fırın Ekmeği” ile ünlenmiş bulunmaktadır. Her yıl “Ekmek Festivali” yapılmaya başlanmıştır. Toplam 34 köyü vardır. Dağlar kızılağaç, gürgen, kayın ve ladin ağaçları ile kaplıdır.

İlçe merkezine bağlı Rıdvanlı Köyü’nde Karadağ Maden Suyu vardır. Vakfıkebir’e bağlı Yalıköy Belediyesi vardır.

1.Jeolojik Yapı:

Vakfıkebir ilçe ve çevresinde 14 m2 bir alanın 1/25.000.000 ölçekli bir haritası yapılmıştır. Yörede Eosen yaşlı Kabaköy formasyonu* ile pliyosen yaşlı beşirli formasyonu yüzeylenmektedir.En üstte Kuvaterner yaşlı alüvyonlar izlenmektedir.

a)Kabaköy formasyonu (Tabakası): (ev)

Andezit-bazalt lav ve piroklastlarından oluşan birimde, lavlarda yer yer yastık lavlı yapılar ve çatlaklar gözlenmektedir. Bu birim kum taşı kumlu kireç taşı ve marn ara seviyeleri içeren gri renkli andezit lav, piroklastları ile yeşilimsi gri renkli bol ojitli ve hombilentli bazalt lav ve piroklastlarından oluşur. Kabaköy tabakası üst kretase dönemine ait çeşitli birimlerin üzerine aşınma uyumsuzluğu ile oturur. Kalınlığı 800 m. kadardır. Tabakada yer yer heyelanlar gözlenmektedir. Toprak kalınlığı 30-100 cm arasında değişmektedir.

b)Beşirli Formasyonu (Tabakası) (PL) :

Vakfıkebir ilçe merkezinin sahil kesimlerinde yüzeylenen birim genellikle andezit-bazalt anglomeralardan oluşmuştur. Sahil kesiminden güneye doğru yer yer kumlu –siltli seviyeler, ince elemanlı konglomeralar, anglomeratik seviyelerle ardalanmalı olarak izlenmektedir. Tabakalarda yer yer eski ve potansiyel heyelanlar saptanmıştır. Toprak kalınlığı genellikle 60-100 cm arasında değişmektedir. Formasyon genellikle kötü katmanlı gevşek çimentolu polijenik heterojen konglomera ve breşten oluşmuştur. İçinde yer yer iri taneli kum taşları ile kalın ve kötü katmanlı kumlu kireç taşları ve bazaltik anglomeralar izlenir. Formasyonun kalınlığı 250 m olup yaşı miyosen formasyonları üzerinde uyumsuzlukla oturması nedeniyle göreceli olarak pliyosen verilmiştir.

c)Alüvyonlar:

Fol Deresi ve Kirazlık Deresi vadilerinde izlenen alüvyonlar; blok, çakıl, kum, kil, ve silt boyundaki elemanlardan oluşmuştur. Alüvyonlar tamamen taşkın alanı içerisinde yer almaktadır. Hafriyatları çok kolaydır.Üzerlerindeki toprak örtüsü kalınlığı 60 cm ile 1 m arasında değişmektedir.

Fol Deresi vadisinde akifer özelliğindeki alüvyonun genişliği; 100-250 m. uzunluğu 4 km.dir. Alüvyon kalınlığı ise; jeofizik etütler sonucunda 17-30 m. olarak saptanmıştır. Vakfıkebir ilçe merkezinin su ihtiyacını karşılamak amacı ile İller Bankasından, 22-32 m. derinliğinde 8 adet su sondaj kuyusu açılmıştır...

d)Sekiler:

Blok, çakıl, silt ve kil boyutundaki oluşan sekilerin egemen elemanını kum ve çakıl oluşturur. Sekilerin kalınlıkları 0.50 ile 10 m arasında değişmektedir. Yaşı kuaternerdir.

e)Plaj Çökelleri:

Vakfıkebir’in sahil kesiminde doğudan batıya doğru dar bir alanda görülürler. Çakıl, kum ve her ikisinin karışımından oluşurlar. Deniz nedeniyle bu plaj çökelleri kaybolmaya yüz tutmuştur.

*Formasyon: Bir jeoloji devri içinde oluşmuş bulunan tabakalar dizisi.

2.Jeomorfolojik Yapı:

Yörede araziyi, plato alanını derince yarmış bulunan Fol ve Kirazlık Deresi vadileri ile Pleistosen –Aktüel kıyı kuşağı şekillendirmiştir. Bu dereler arasında KD-GB doğrultulu fay hattına bağlı olarak eski heyelan alanları mevcuttur. Yamaçlarda ise ; potansiyel heyelan alanları bulunmaktadır. İlçe merkezinin deniz kıyısından itibaren yükselti artmaya başlar. En yüksek noktası ilçenin güney doğusunda Karadağ yaylasındadır. (1.954 m)

Hidrografya

Vakfıkebir’de en büyük akarsu Fol Deresi’dir. Fol deresinin mansap bölümünde oluşmuş silt, kum, kil, çakıl ve küçük blok karmaşığından oluşan alüvyon yer altı suyu işletmesi el verişli akifer özelliğindedir. Alüvyonun genişliği 100-250 m, uzunluğu 4 km dir. (Yukarıda tedaylıca işlenmişti.)

Sırası ile Çamlık Deresi,(Beşikdüzü ile ortak),Yıldız Deresi, Kirazlık Deresi, Çaktoz Deresi(Aydoğdu), Yalıköy Deresi, Küçükdere Deresi, Kale Deresi(Çarşıbaşı ile ortak) dir.