Trabzon el sanatları
Dokumacılık ve El İşçiliği Sanatı
 Bakırcılık
gibi, bölgenin en eski el sanatlarındandır.
Tarihi belgelerde "Padişahın donu ile gömleği ve
ipekli kumaşlar Trabzon dokumasından tedarik
edilirdi" şeklinde kayıtlarla karşımıza çıkan ve
"Trabzon bezi" olarak bütün Osmanlı
vilayetlerinde ün yapan Trabzon dokumalarının
üretimi, kırsal kesimdeki talebin varlığının
yanı sıra turistik talebin oluşması sebebiyle de
hala sürmektedir.
Bugün tüm Anadolu'da olduğu gibi, Trabzon'da da
el dokumacılığında bir gerilemenin söz konusu
olmasına rağmen, peştemal vb. eşyanın halkın
günlük yaşamındaki önemli yerini koruması bu
geleneksel sanatımızı yaşatmaktadır. Trabzon
dokumacılığı ile ilgili araştırmalarda "keten
kenevir" denilen dokuma aslında "kendir"dir.
El tezgahlarında, el eğirmesi yöntemiyle elde
edilen bu kendir ipliği ile yapılan dokumalar,
yerini zamanla pamuğa bırakmıştır. Iğdır,
Erzincan ve Çukurova'dan sağlanan pamuk
ipliğiyle Trabzon'dan başka Maçka, Çarşıbaşı,
Beşikdüzü ve Şalpazarı gibi yerlerde başta
peştemal olmak üzere, perde, gömleklik, şal,
başörtüsü, kuşak vb. dokumalar üretilmektedir.
Karadenizli kadının simgesi olan peştemal, Dolay
Peştemal (bele dolanan) ve Baş Peştemali olarak
iki ana gruba ayrılır. Renk, büyüklük ve dokuma
tekniğine göre de değişik isimler alırlar.
(Makaslı, ikat, çeşan vb.)
Heybe:
İşte, alışverişte, pazarda erzak ve ihtiyaç
maddelerini koymaya veya taşımaya yarar geniş
bantlar arasında ince çizgiler taşıyan bir
dokumadır. Ağız kısımları kendi ipiyle
büzülebilirler.
Keşan:
Tahta el tezgahlarında dokunan keşanları yöre
kadınları başlarına, peştemalleri ise bellerine
bağlarlar. Her yörenin birbirinden farklı
desenlere sahip peştemalleri vardır. Kök
boyalardan yapılan keşan ve peştemaller, el
dokuması çarşaf ve kumaşlar hem günlük yaşamda
hem de dekoratif a-maçlı kullanılabilirler.
Kuşak:
Kalın yün iplikten yapılan üçgen biçimde kök
boyalarla farklı desenlere boyanan, genellikle
bölgemizde kadınlarımızın bellerine doladıkları
bir giysi türüdür.
Çorap: Boyanmış
yada boyanmamış yünden örülürler. Boyanmamış saf
yünler beyaz ve kahverengi doğal renklerdir.
Trabzon el yapımı çorapları, erkek çorapları,
kadın çorapları, çocuk çorapları ola-rak
örülürler. Çorap süsleri arasında üçgen
motifler Trabzon’un özelliğidir. Ve nazara karşı
bir önlem olarak kullanılır.
|