Eski Zamanlarda SİNOP

BÖLÜM 1

Tarih Öncesi

Türkiye' nin en kuzey noktasını araştırırken, eski zamanlarda "Lepte" olarak adlandırılan muhteşem yarımadayla karşılaşırız. Bugün ise Türkler "İnce Burun" (Başyöz Burnu ve Hamroros' un birlikte oluşturdukları yeri tanımlamaktadır.) ve "Sinop Burnu" olarak iki yarımada şeklinde bir adlandırma yapmaktadırlar.

Sinop Burnu, iki mil uzunluğunda ve bir mil genişliğinde denizden ortalama 600 feet yükseklikte bir adadır. Ankara' ya bir çeyrek mil genişliğindeki bir boğaz (istmus) ile bağlanmaktadır.

Yarımada Kuzey Anadolu Dağları olarak adlandırılan kuzey dağ zincirleri ile Anadolu' dan izole olmuştur. Yüksekliği 6512 feet olan "Yaralıgöz Dağı" , yarımadaya yakın en yüksek zirve noktasıdır. Yarımada, İnce Burun ve Sinop Burnu' nu ayıran " Karasu Nehri" ile ikiye ayrılmaktadır. Yaklaşık 60 mil doğuda, eski zamanlarda "Halys Nehri" olarak bilinen "Kızıl Irmak" akmaktadır.

Dünya yüzeyinde insan hayatı başlamadan ve hatta Türklerin şu andaki yurtlarına yerleşmelerinden önce Karadeniz su (Karadeniz, eski zamanlarda "Euxine" ve "Pontos" olarak adlandırılmaktaydı) volkanlarının etkisi altındaydı. Sinop Burnunda bu etkiler şu anda bile görülebilmektedir. Eski zamanlarda zamanla, denizin ölü hayatı ile birlikte oluşturduğu fosilleşme gerçekleşti. Bu durum, zengin kireç taşlarının volkanik kayalar üzerine birikmesine neden oldu. Ve sonrasında insanın yeryüzüne gelmesiyle -bu zamanda denizler buzullardan oluşmaya başlamıştı ve karalarda depremlerden- Sinop Burnu denizden şekillenmeye başladı. Boğazın (Yarımadayı ana karaya bağlayan) kireç taşından ziyade volkanik kayalardan oluştuğu görülmektedir ve buraya Sinop Burnunun oluşumundan çok zaman sonra toprak birikmeye başlamıştır. Eski zamanlarda bile, boğaz seller altında kalmıştır ve su daha fazla kumu buraya taşımıştır.

İLK YERLEŞİM

Sıklıkla, Asurluların ve özellikle Hititlerin Sinop bölgesine yerleştikleri belirtilmektedir. Bazı tarihçiler, Hititlerin "Sinuwa" olarak adlandırdıkları yerin Sinop olduğunu iddia etmektedirler. Fakat, Asurlular ve Hititliler Sinop'a gelmiş olsalar bile, Arkeologlar Dr. Akurgal ve Budde'nin 1951 ve 1953 de keşfedebilecekleri hiçbir izi geride bırakmamışlardır. M.Ö. 1200'lerde, Gasgas'lara ait olan Asur tabletlerinden okuyoruz. Gasgas'ların Sinop bölgesinde yaşadıklarına inanılmaktadır, fakat onların kalıntılarına henüz rastlanmamıştır.

M.Ö. 1148'den sonra, "Argonauts" olarak bilinen Yunanlılar Karadeniz'i keşfetmeye başladılar. Karadeniz, bazılarınca açık deniz manasına gelen "Pontus" olarak adlandırmaktadır. Karadeniz, macera ve zenginlik arayan genç Yunanlılar için bir hedefti. Jason'ın hikayeleri de bunu belirtmektedir. Homer'in "Odyssey" i da - bugün hala yanlış kavranmaktadır - Karadeniz'i temsil etmektedir. Sinop, " Cyclop" ların evi olmuştu. Argonaut'lu Herakles'in takipçilerinden biri, Cyclop'lara esir düştü; fakat kurtulmayı başardı ve bir süre Sinop burnunda yaşadı. Muhtemelen bu süre zarfınca yerlilerle arkadaşlık kurdu ve sonraki Yunanlı kolonistler için bir yerleşim yeri ihtimalini ortaya çıkardı. Sonra, Herakles tarafından kurtarıldı. Autolycus, Milet'de (Milet, Anadolu'nun batı kıyılarında bulunan bir Yunan şehridir.) ilginç Yunanlılar buldu ve M.Ö. 780 ve 756 arasında, Miletliler boğazda bir yerleşim buldular ve ona Sinop dediler. Sinop ismi Yunanca "sinomai " den gelir ve manası da zarar vermek, yok etmektir. Yani, Sinop "Yokedici" (Destroyer) olarak isimlendirildi. Bazı tarihçiler, Sinop isminin Asurluların ay tanrısı "Sin" den geldiğini iddia etmektedirler, fakat bu iddia, Asurluların Sinop bölgesinde hiç yerleşim birimi oluşturmadıkları nedeniyle zayıf kalmaktadır. Sinop, aynı zamanda eski Yunanlılar tarafından "Sinope" olarak da adlandırılmaktadır; fakat bu kelimede ki son "e" sesi kısadır ve okunmamaktadır.

GEÇİCİ YIKILIŞ

M.Ö. 700 de, Kral Midas kontrolündeki Frigya'lılar (Frigya'nın başkenti Gordium, bugünkü Ankara'nın birkaç mil güneybatısına düşmektedir), barbar Cimmerian'ları durdurma ümidiyle Sinop'taki yeni yerleşimin kontrolünü ele geçirdiler. 1951 ve 1953 'de Alman ve Türk arkeologlar, Sinop'ta Frigyalılara ait çeşitli çömlek kalıntıları buldular. Sinop'un Frigyalılar zamanında bir zirveye ulaştığı görünmektedir. Fakat, atlı Cimmerian'lar Karadeniz sahillerine akın akın geldiler ve Sinop M.Ö. 677 'de onların denetimine ve tahribatına maruz kaldı. Cimmerrian'lar zaman zaman kral Assarhaddon yönetimindeki Asur gücü tarafından yenilgiye uğratıldı. Sonrasında Asurlular Frigyali kral Midas'ı da ezerek Lidya'lılara doğru sınırlarını genişlettiler. M.Ö. 716 'da Sinop'ta doğan "Gyges", Argonaut'lu Herakles'i yenilgiye uğratacağını iddia ederek, M.Ö. 687'de Lidya'lıların kralı olmuştu. Gyges, Asurlularla yardımlaştı ve Cimmerian'ların ilerlemesini de durdurdu. Daha sonra, asurlularla ilişkilerini kopardı ve Cimmerian'lardan gelen yeni bir taarruz ile karşı karşıya geldi. M.Ö. 657'de, savaşta öldürüldü ve başkenti, Sardis alındı. Sonunda, Lidyalıların yeni kralı Ardys, Asurluların da yardımıyla, Sinop'ta kalan son Cimmerian'ları da ortadan kaldırdı.

BÖLÜM 2

İKİNCİ YERLEŞİM

Miletliler, Crimealıların yeniledikleri ve Karadeniz sahillerinin tekrar kolonizasyon için güvenli olduğunu gördükten sonra, bir kez daha ticaretlerini kurdular. Yaklaşık M.Ö. 635'te, Sinop'a geri geldiler ve ikinci ve kalıcı yerleşim tarihi M.Ö. 73 oldu. Sinop'tan Miletliler yünlü eşyalarını, gümüş ve Coichis kölelerinin ticaretini yapmaktaydılar. Miletliler her bir şehrin bir tarafında olan iki liman inşa etmişlerdi. Kuzey limanı, dengesizce kısa sürede büyüdü fakat sadece güney limanı hırçın Karadeniz sularına karşı kırılgan gemilerini yeterince koruyabiliyordu. Ticaretleri geliştikçe, yeni bir liman daha kurdular. Bu limana, Yunanca gemilerin donatılması manasına gelen "armena" , Harmene, ismini verdiler.

Sinop, Karadenizdeki ticareti ile ünlenmeye başladı. Çok iyi bir coğrafi mevkiye sahip olduğu için, yerel ticaretin merkezi olmasına ilaveten Yunan'lı ve hatta Colehis ve Crimea (Crimea, eski zamanlarda Boğaziçi krallığı olarak bilinmekteydi) ile uğraşan Mısır'dan da uzaktaki tüccarların karargahı oldu. Sinop, başlıca balmığıyla ünlüydü. Sinop ticarette geliştikçe, kendi kolonilerini kurmaya başladı. Amisus (Samsun), Trapezus (Trabzon), Cotyora ve Cerasus Sinop'un önemli kolonileri haline geldiler. Bunlardan, Sinop buğday, mısır, pirinç, şeftali, armut, erik, elma, fındık ve zeytin ihraç etti. Cerasus kolonisi ve Sinop'un dış bölgeleri kiraz üretimi bakımından oldukça zengindi. İlaveten, Sinop, Cotyora'nın güneyindeki dağlarda demir madenciliği de yaptı ve çelikten eşyalar üretti. Kapadokyanın iç bölgelerinden "Sinopik" olarak adlandırılan kırmızı bir toz getirildi çünkü bu toz Sinop'un tıbbi ve renk pigmenti olarak baqş ihraç maddesiydi. Yunanlılar, çeşitli renklerdeki gemilerini gururla gösterirlerdi ve bu gemilerde Sinopik kırmızı yaygın bir şekilde kullanılmıştı. Ceviz ağacı gibi çeşitli ağaçlar mobilya yapımında, çam gibi diğer ağaçlar ise gemi yapımında kullanılmıştır.

Miletliler aynı zamanda şehrin görünümünü de güzelleştirmeye başladılar. Bugünkü kale ve cezaevi olan yerde baş tapınak ve şehrin hazineleri bulunmaktaydı. Miletliler, fiziksel kültürlerinde ve Yunan oyunlarında da oldukça başarılıydılar. Sinop gençleri, tüm Yunan dünyasında oyunlara katılanlar arasından fark edilirlerdi. Gimnazyum, Miletlilerin temel yapılarından biri olmuştur. Ünlü tanrılarına tapınaklar inşa ettiler. Poseidon ve Apollo'ya ve daha sonra da Zeus, Athena, Hermes, Ceres, Demeter, Dionysus, Ascleipus, Diocuri, Serapis ve İsis'e atadılar. M.Ö. 560 larda, Sinop'lu iş adamları yüksek bir hayat standartına sahiptiler ve Corinth'den (Corinth çömlekleri, 1951 ve 1953 teki kazılarda oldukça bulundu) ithal edilen çömlekleri kullanırlardı. Heykeller de ithal ettiler ve çoğu türbeyi de dekore ettiler. Kızıl balçıktan yapılan malzemeleri binaların iç ve dış dekorasyonunda oldukça fazla kullandılar. M.Ö. 7. yüzyıla tarihlenen tapınak kazılarında da görüldüğü gibi mozaik yer döşemelerini tapınaklarda kullandılar. Diğer birçok heykel ya diğer müzelere yerleştirildi ya da koleksiyonlara. Sinop müzesi bu devre ait sadece birkaç parça içermektedir.

M.Ö. 560'da, "Croesus" Lidya'nın kralı oldu ve Anadolu'da hükümran oldu. Sinop bölgesi yetersiz yollar nedeniyle hala Anadolu'dan izole haldeydi. Milletlilerce kolonize olmuş Sinop, (Milet, Lidya'nın bir parçası değildir) Lidya'lılaraca özgürlüklerinin devamı için vergi vermekteydi.

M.Ö. 546'da, kısa bir süreliğine Fars'lı "Cyrus" Lidya'yı fethetti ve Sinop Farslılara vergi vermeye başladı.

ATİNALI BİR KOLONİ

Atina'lılar, Karadeniz sahillerindeki ticareti tehlikeye sokan korsanlar nedeniyle, Sinop'un ihtiyaç duyduğu balık, mısır ve tahtanın nasıl güvenli bir yolla ithal edilebileceğini düşünmeye başladılar. M.Ö. 444 de, "Pericles", ticareti korumak amacıyla, Karadeniz'i ve Sinop'u ziyaret etti. Ve Sinop'u Atina'nın bir vilayeti haline getirmeyi kararlaştırdı. Teğmenlerinden "Lamachus" a, Sinop hükümetini gaspeden "Tomesilaus"u önlemesi için 13 gemi bıraktı. Pericles Atina'ya döndüğü zaman , şehir Sinop'un kolonizasyonu lehine oyunu kullandı ve 600 gönüllü kolonisti yenilen zorbanın evleri ve arazilerini almaları için Sinop'a gönderdi. M.Ö. 431'de "Peleponnesian" savaşı olduğunda, Sinop Atina'lıların Amisus'u da kurdular ve şehre "Piraeus" adını verdiler. Ve Amisus'u, Sinop'tan bağımsız bir şehir haline getirdiler. Yolların da yapılmasıyla, Piraeus ticarette Sinop'la rekabet etmeye başladı. Sinop'un refahı deniz ticaretine dayanmaktaydı ve karadan Piraeus'da olduğu gibi ulaşılması hayli zordu. Fakat Sinop diğer kolonileri olan Trapezus, Cotyora ve Cerasus'u elinde tutmayı başardı ve ticaretine devam etti.Şehirde, Miletlilerinin gelenekleri de yitirilmedi. İyon'ya konfedarasyonunun hamisi Poseidon Heliconicus ve Miletlilerin favori tanrısı Apollo, hala ağırlıklarını hissettirmeye devam ettiler. Sinop'taki kazılarda sıklıkla bulunan Yunan adası Cos'un iki kulplu çömlekleri ve Atina'nın siyah sırlanmış çömlekleri Atina'lıların buraya verdiği büyük önemi göstermektedir. Atina kolonizasyonundan sonra Sinop, demokrasinin altın çağına ulaştı. Daha sonra, Aristo, Sinop'un yapılanmaya değer olduğunu anladı ve coğrafyacılar Sinop'a ilişkin özelliklerle haritalarını çizmeye başladılar. Yunanlılarca bilinen iki büyük nehir Nil veDanube idi. Yunan coğrafyası, bu iki nehrin kuzey ve güneyden düz bir şekilde aktığını ve ikisinin de aynı meridyende olduğunu düşündüler. Çizdikleri bu meridyen Sinop'tan da geçen meridyendi.

M.Ö. 412' de, ünlü Cynic filozof, Diyojen Sinop'ta doğdu. Gerçi, bir filozof olarak ününü Sinop'ta elde etmemişti. Onun Sinop'taki doğumu başkan Dwight D. Eisonhower'ın Texas'ta doğmasıyla aynı karakterdedir. İkisi de doğdukları yerde ünlenmemişlerdi. Diyojen'in babası bir bankacıydı ve sahte para basımı nedeniyle halk tarafından suçlanmıştı. Daha sonra, Diyojen ve babası, Icesias, sinirli Yunan'lıların ellerinden kaçmayı başardılar. Atina'da Diyojen Antisthenes'in okuluna katıldı ve buradan ününe kavuştu. M.Ö. 323'de, Corinth öldü.

ON MİLYONLARIN İLERLEYİŞİ

M.Ö. 401 'de, Yunanlılar Farslı yönetime karşı devrim yaptılar. Tüm Yunan şehirlerindeki halk dövüşmek için biraraya geldi. Generallerinin öldürülmesinden sonra, savaş aleyhlerine dönmeye başladı. Askeriye'de geri kalan 10 bin Yunan'lı Yunanistan'a geri dönmek için Xenophon'u lider olarak seçtiler. Daha sonra, Anadolu'ya doğru yürüyüşe geçtiler ve deniz yolu ile Karadeniz sahillerine geri döndüler. Trapezus,Cerasus ve Cotyora'daki Yunanlı halk, bu geri dönen 10 bin Yunanlıdan hiç de hoşnut değillerdi. Aynı zamanda bu insanlar, gıda, giyecek, ilaç ve barınma bakımından zor şartlarda olmalarına rağmen oldukça iyi bir şekilde organize olmuşlardı. Trapezus ve Cerasus'lu Yunan'lılar onlara besin sağladılar. Gerçi, Cotyora'daki Yunan'lılar yanlış anlama nedeniyle onlara besin ve barınma bulmaya devam ettiler. Cotyora'lı Yunanlılar kısa bir süre sonra Sinop'a şikayette bulundular ve bunun üzerine Sinop delegasyonunu gönderdi. Delegasyon lideri, "Hecatonymous" tu. Bu 10 bin insana yaptığı konuşma şöyle idi.

"Askerler, Sinop şehri sizleri tebrik etmektedir.Barbarlara karşı zafer kazanan Yunan'lılar. Buraya sağ salim gelmenizden dolayı çok mutluyuz; Çünkü yolculuğunuz boyunca birçok badire anlattığınızı duyduk. Bizler Yunan'lı olduğumuz için, bize Yunan'lı gibi davranacağınızı umuyoruz. Biz size zarar vermedik, fakat Cotyora'daki halk besinlerini zorla aldığınızı söylemektedir. Biz bunun böyle olduğunu düşünmüyoruz ve kendimizi savunmamız için bir araya gelmenizin şart olacağını düşünüyoruz."

Xenophon şöyle cevap verdi, "Sinop halkı, buraya vücudumuz tek parça halde geldiğimiz için gururlu ve müteşekkiriz. Savaşmak ve ganimetlerimizi aynı anda taşımak için zamanımız yoktu. Şimdi buradayız, Yunan şehirleri arasında, Trapezus'da bize besin verdiler ve biz onların karşılığını ödedik. Ayrıca bize verdikleri hediyeler için de şükranlarımızı sunduk. Gücümüzü tercih edenlere, verdik. Kendinize sorun bizler nasıl ziyaretçileriz. Şimdiye kadar, yerlilerden sadece ihtiyacımız olanı aldık. Cotyora halkından ne almak istediysek, satın almak istediğimizde de bize vermek istemediler. Bizim dostluğumuzu istemedikleri görünümü verdiler, çünkü bizim yaralı ve hasta olan insanlarımıza bile yardım etmediler. Bahsettiğiniz birliği oluştursanız bile, sizinle ve sizin oluşturduğunuz birlikle savaşmaya hazırız. Zaten biz çok büyük güçlerle savaştık ve kazandık. Paphlagonia krallığının, sizin şehrinizi ilgilendiren emellerinin olduğuna dair söylentiler var. Eğer bize ihtiyacı olursa, onun hırsını gerçekleştirmesine yardımcı olabiliriz.

Daha sonra Sinop büyük elçilerinden birisi söz aldı," Sonuç olarak, bir yanlış anlama var. Çünkü, biz savaş istemiyoruz. Sinop'a geldiğinizde, biz sizi en iyi konukseverliğimizle hoşgeldiniz dedik. Cotyora halkına neye ihtiyacınız varsa vermelerini isteyeceğiz."

Bundan sonra, herşey olağan seyretti. Hectonymous, düşman barbarlarla karşı karşıya gelmemeleri için onların daha iç bölgelere ilerlememeliri için uyardı. Sinop için uygun olmamasına rağmen, onlara gemi geçişleri ile ilgili yardımcı olacaklarını Xenophon ve topluluğa belirtildi. "Sinop'un sağlıyamadığı gemileri, eğer Heraclea'ya (Ereğli) karayolu ile giderseniz oradan elde edebilirsiniz" denildi. Xenophon ve topluluk Hecatonymous'un planı üzerinde büyük ölçüde anlaştılar; fakat Xenophon orduyu ikiye bölmek istemedi ve dedi ki, "Ya biz hep birlikte gideceğiz ya da hiçbirimiz gitmeyecek," Daha sonra, gerekli hazırlıkların yapılması için Hecatonymous'la birlikte Sinop'a geri dönecek olan delegasyonu tayin etti. Aynı zamanda, topluluk arasında kendi öz vatanlarına dönmekten ziyade kolonilerin gerisinde kalınmalı mı yoksa kalınmamalı mı diye tartışma vardı. Xenophon dedi ki, "her şartta birbirimize kenetlenmeliyiz, çünkü gittiğimiz her yolda başarılı olabilmemizi sağlayan faktör bizim büyük bir topluluğa sahip olmamızdır."

Sonra, bir seçim yapıldı, ve varılan karar, yeni bir şehir bulmaktansa tüm ordunun öz vatanlarına geri dönmesi yönündeydi. Daha sonra, Sinop'a doğru ilirlediler ve İnce Burun'da liman olan Harmene'nin dışında kamp yaptılar. Ayrılmaları için gerekli olan gemileri elde edene kadar 5 gün boyunca orada kaldılar. Yeterli erzağı ve 1500 sürahi şarabı Sinop halkından aldıktan sonda, Xenophon Harmene'nin kutsal tepesinde, Sinop halkına şükranlarını belirtmek, on bin kişinin güvenliği ve eve dönüş yolculuğunda başarıya ulaşmaları için zeus'a iki kurban verdi.

ÖZGÜRLÜK İÇİN SON BAHİS

Sinop coğrafi konumu nedeniyle, Farslıların idaresinden kurtulmaya ve özgür bir şehir devleti olmaya devam etti. Gerçi, kısa bir süreliğine, M.Ö. 370'de, Kapadokyalı isyancılardan olan Datame'ler tarafından işgal edilmişti. Bu yönetim altında, Sinop tekrar eski pozisyonunu ele geçirdi.

Alexander'ın saldırı ihtimalini, Sinop hiç de göz önüne almamıştı. Fars kralına karşı sözde boyun eğmeleri Sinop için bir gurur kırıcı durumdu, fakat bu boyunduruk altında dahi bağımsızlıklarını devam ettirebildiler. Yeni hükümranlık ihtimali ve birçok Yunan'lı paralı asker yeni bir bela anlamındaydı. M.Ö. 334'de, Alexander Fars'ın fethine çıktı. Aynı zamanda, Anadolu'nun kuzey sahillerindeki Yunan şehirlerini de dikkatle inceliyordu, Fars kralını yendikten sonra, Sinop'un büyük elçisiyle biraraya geldi, ve Sinop'luların daha önceden sahip oldukları özgürlüklerini devam ettirebilmeleri için onları evlerine geri gönderdi. Bu zamanda, Pirdeus, Farslı zorba bir hükümdarın kontrolü altındaydı; Farslılara karşı Alexander'ın zaferiyle, şehre Amisus ismini geri verdiler ve tekrar hürriyeti geri getirdiler.

Alexander'dan sonra, Selçuklulardan ve hatta Pontus krallarından bile bağımsız bir konumdaydı, Sinop. Fakat Sinop, Diodochi'nin bölünmüş yönetimi nedeniyle içeride sıkıntılı günler yaşıyordu. Katı yönetim ve anarşi yıkılmalarını izledi ve zorba hükümdar "Scydrothenis" yönetimi ele geçirdi. Bu sırada, Mısır hükümdarı, Mısır'daki yeni tapınağı için Sinop'tan Serapis'in heykelini büyük bir para karşılığında aldı. Sinop yönetimi zorba hükümdarların ellerinde kaldı ve M.Ö. 3. yüzyılda bağımsızlığını elde etti. Müttefiği olabilmek için, güçlü Yunan adası Rodos ile yakınlaşmaya başladı. Bu müttefiklik, M.Ö. 220'de, Mithridates II'nin Sinop'a atağını önledi ve bu Pontus kralının şehirle ilgili daha ileriki planlarının gerçekleşmemesini sağladı.

BÖLÜM 3

PONTUS'UN YÜKSELİŞİ

M.Ö. 185' de, Pharnaces I Pontus'un kralı olduğunda, ataları tarafından güçlendirilmiş bir krallığı miras aldı, ilgisini çeken ilk şey kendi topraklarına komşu bir bağımsız şehrin varlığıydı. Sinop daha önceden büyükbabasının ataklarını önlemişti. Amisus gibi diğer şehirlerin bu krallığa bağlandığı zamanda, Cerasus ve Cotyora kolonilerine saldırmanın Sinop'u savaşa çekebileceğini gördü. Entrikların yardımıyla, Pharnaces I, M.Ö.183' de Sinop'u ele geçirdi. Bu durum kolonilerin ilhak edilmesini izledi. Rodos, hemen dostu olan Sinop'un bağımsızlığını kaybettiğinin farkına vardı. Rodos'lu halk lideri, Eumenes, Roma senatosuna protestolarda bulundu. Doğuyla çok da ilgili olmayan Roma, araştırma yapacağı sözüyle protestoları dindirdi. Gerçi, senatörlerden biri, senatonun Pharnaces'i kınamasından ve sinop'a dostlukları nedeniyle Rodos'u ve xEumenes'i övmesinden önce bir konuşma yaptı. Sinop Pontus'ların egemenliği altında kaldı. Pharnaces I, Paphlagonia ve diğer birkaç krallığa da saldırarak Pergamum'a karşı savaşını sürdürdü. Daha sonra Roma araya girdi ve Pontus kralının saldırısına devam ettirmesi halinde kendilerinin devreye gireceğini bildirdi. M.Ö. 178'de, Sinop'un Pontus'a bağlı kalması şartı ile Sinop fetihlerine son vererek Roma ile barış yaptı.

Sinop, yeni kralın gözünde çok önemli bir yer işgal etmeye başladı. Ve, onun favori şehri oldu, krallığının idaresini Sinop'a hareket ettirmeye başladı. Sinop, Pontus'taki en iyi limana sahipti, ve Pharnaces'in bu avantaja ihtiyacı vardı. Anadolu'ya saldırması engellendiği için, gözlerini Karadeniz'in karşısındaki Crimea'ya dikti. Bu bölgeyle büyük ticari ilişkileri vardı. Pharnaces I ölmeden önce, başkenti Ameseia (Amasya)'dan Sinop'a taşıdı. Oğlu, Mithridates V, tahta oturdu ve Sinop'ta sarayını inşa ettirdi. Mithridates V, babasının Roma'lılarla yaptığı anlaşmaları önemsemeyerek, Frigya'ya, Paphlagonia'ya, Kapadokya'ya, Galata'ya ve hatta Crete (Kıbrıs) adasına fetihlerine başladı. Kraliçesi, Laudice, yönetimi kendi eline almak isterken, eşi M.Ö. 120'de suikasta uğradı. Daha sonra kraliçe, Roma ile ilişkilerini sağlamlaştırmak için Pontus güçlerini fetih bölgelerinden geri çekti ve ordusunu azaltmaya başladı. Sonrasında, Sinop'taki sarayında zengin bir yaşam sürdü.

BÜYÜK MİTHRİDATES

Büyük Mithridates M.Ö. 132'de, Sinop'un Pontik sarayında doğdu. Babasının suikastından çok uzun bir süre geçmeden, kendisinin öldürüleceğinden korkarak Pontus'un iç bölgelerine kaçtı. Mithridates, Yunan dili ve kültürünü tercih etti ama atalarının kanlarına önem vermesinde olduğu gibi birçok Fars geleneğini de muhafaza etti. M.Ö. 111'de, Mithridates annesine karşı ayaklanarak, çok fazla direnç gösterilmeden taçı ele geçirdi. Annesinin ve onun kardeşi, Chrestus'un çevirdikleri entrikaları sona erdirmek için onları idam ettirmeye mecbur kaldı. Aynı zamanda, Mithridates Sinop'un güzelliklerini zenginleştirmek için gimnazyum, tiyatro, kütüphane ve tapınaklar yaptırdı. Sinop, Pontus'un başkenti olmasından ziyade imparatorun koltuğu olduğu için çok önemliydi. Mithridates, Crimea' ın (Bundan sonra, Mithritades Boğaziçi'nin de kralı kabul edilir.) kontrolünü ele geçirdi. M.Ö. 95'e kadar, Kapadokya, Paphlagonia ve Galata'yı işgal etti. Ünlü Roma Generali, L. Cornelius Sulla bir elçi olarak Mithridates ve müttefiki Bithynia ile ilişkilerini kopardı. Ve, Kapadokya ve Bithnyia'yı da içeren yeni yeni bir istilaya başladı. Roma'nın protestosu üzerine, tekrar geri çekildi. Kısa bir süre sonra, Monius Aquilius emrindeki Roma'lılar, Bithynia'dan Nicomedes, Galata'dan Cassius ve Sicilya ve kapadokya'dan Opius Pontus'a saldırmaya karar verdiler. Fakat, Mithridates tarafından yenilgiye uğradılar. Büyük ordusuyla birlikte saldırganları Anadolu'dan çıkıncaya kadar takip etti. Sonrasında, Milet, Pergamum ve diğer birçok Yunan ada ve şehirleri ilgisini çekmeye başladı. Cassius, Rodos'a kaçtı, orada muhteşem surları güçlendirmeye devam etti. Bu sırada, Mihtridates Pergamum'a karşı operasyon için ordusunu topladı, fakat Sinop devamlı definelerinin ve savaş ganimetlerinin toplandığı bir yer olmaya devam etti. M.Ö. 88' de, Roma emperyalizmine kini olan Mithridates, 80 bin kadın, erkek ve çocuk Roma'lıyı boğazlattı ve geri kalan ömründe Roma'lıların gazabına uğradı.

Mithridates, Delos adasından Atina'ya Apollo'nun kutsal kutularında hazinelerini gönderdiği zaman, Atina, Sparta ve Thebes Mithridates ile işbirliğine girdiler. M.Ö. 87'ye kadar, Mithridates tarafından fethedilen bir imparatorluğun başkentiydi. Roma, Hannibal'dan ziyade Mithridates'i karşılaştığı en korkunç düşman olarak nitelemektedir.

Sulla, 5 lejyondan oluşan ordusuyla Roma'dan hareket etti ve Atina'yı tekrar aldıktan sonra, Pontus güçlerini yenmeye başlayarak geri çekilmelerini sağladı. Savaş, M.Ö. 83'de, bir ateşkes ile sonlandı ve Mithridates Sinop'a geri döndü. Sinop'ta, krallığının Crimea ve Colchis bölgelerindeki ayaklanmaları bastırarak zamanını geçirdi.

SİNOP'TA SAVAŞ

Anadolu'daki Roma elçisi, Murena kendisini daha da zenginleştirmek için Sulla'nın ateşkesini önemsemeyerek Pontus'u işgal etti. Mithridates tarafından Halys nehrinde yenilgiye uğratıldı, ve Murena anlaşmayı bozduğu için Roma tarafından yeri değiştirildi. M.Ö. 76' da, Nicomedes öldü ve krallığını Roma'ya miras olark bıraktı. Sınırlarına yakın, Roma kuvvetlerinden ve M.Ö. 88'de ki boğazlatmalarının öcünden korkan Mithridates, M.Ö. 75'de Bithynia'yı işgal etti.

Lucullus (Lucullus Lucius Licinius), büyük roma kuvvetinin başı olarak, Mithridates'in Pontus'a geri çekilmesini sağladı. Laicullus Roma'dan Pontus'u istila etmek için emir beklerken,Mithridates büyük bir deniz filosu hazırlayarak Karadeniz'in batı kıyılarını istila etmeye niyetlendi ve Roma'ya karşı olan diğer kuvvetlerle de birleşerek İtalya'yı da istila etmek istedi. Fakat, deniz filosunun büyük bölümü karaya oturarak parçalandı. Bunun sonrasında, Laicullus Pontus'u istila etmeye başladı. Mithridates Cabira (Amasya'ya yakın eski bir kutsal şehir) yaçekildi ve orada savunma ordusunu hazırladı. Fakat, ihanet sonucunda kampının yeri Romalılara söylendi ve tüm ordusu dağıtıldı. Mithridates, bunun üzerine, Ermenistan'a kaçtı. M.Ö. 70'de Mithridates sürgünde olmasına rağmen, Heraclea teslim oldu, fakat Sinop ve Asimus sadık kaldı. Dört bir yanı çevrilmiş Sinop'a, Crimea'dan besin tedarik edildi, Sinop'un kontrolü Mithridates'in korsan arkadaşları olan, Leonippus, Cleocharas ve Seleucus'a bırakıldı. Fakat, Leonippus, Lucullus ve amiral Censorinus ile gizli görüşmelere başladı. Lucullus'un Yunan kültürüne hayran olduğunu ve Sinop'un bir atina kolonisi olduğundan dolayı çok önem verdiğini duydu. Ayrıca, Lucullus kendisinin bir liberal olduğuna inanıyordu ve Sinop'un bir Atina kolonisi olduğundan dolayı çok önem verdiğini duydu. Ayrıca, Lucullus kendisinin bir liberal olduğuna inanıyordu ve Sinop'un kurucusu Autolycus'un rüyasıyla ilgili batıl düşüncelere sahipti. Bu arada, Leonippus'un şehirle ilgili gizli planlarının olduğu anlaşılınca suikasta kurban gitti. Daha sonra Sinop donanması Roma donanmasını bozguna uğrattı. Mithridates'in oğlu Machares Roma ve Lucullus'un dostluğunu elde edebilmek için, Sinop ve babasıyla olan ilişkilerini kopardı ve Sinop'a gönderilecek olan besinleri Lucullus'a göndermeye başladı. Cleochares ve Seleucus, daha fazla direnç gösteremeyerek Sinop'tan ayrılmaya karar verdiler. Şehri ateşe verip yağmaladılar ve kendilerine direnç gösteren halkı da öldürdüler. Daha sonra, açık denize açıldılar. Şehrin ateşler içinde olduğunu gören Lucullus acil saldırı için emir verdi. Herhangi bir direnç gösterilmeden şehre giren Lucullus, yangınların söndürülmesi ve halkın öldürülmemesi emirlerini verdi. Gemilerine ulaşmadan birçok askeri öldürttü. Daha sonra, Sinop'a bağımsız şehir statüsünü verdi. Hemen sonrasında, Asimus ve Amasya da teslim oldu ve Pontus Romalıların eline geçti. Lucullus'un Pontus'da kaldığı sürece, Yunan şehirlerine zarar verilmedi. Pontus ve Machares'in Crimea'sından devamlı hediyeler aldı. M.Ö. 66'da emekli olup, Roma'ya geri döndüğünde, en zengin Roma generallerinden biriydi ve zenginliğini hiç yağmalama yapmadan elde etme ününe de sahipti. Lucullus, Pontus'taki çalışmalarını tamamladıktan sonra Ermenistan'ı istila etmeye başladı. Birçok zafer kazandı, fakat ordusu isyan etti. Bunun üzerine geri çekilmek zorunda kaldı.

Daha sonra, Mithridates bir Ermeni gücü ile Pontus'a geri döndü. Cabira da Fabius ve Triarius'u yendi, fakat Sinop ve Asimus'u geri alamadı. Sahil şehirleri donanmasız onun için gereksizdi. Daha sonra Pompey büyük bir orduyla Pontus'a geldi ve Mithridates tekrar kaçmak zorunda kaldı. Ermenistan tarafından sığınmasına izin verildi ve bunun üzerine Crimea'ya gitti. Orada müttefik kuvvetleri biraraya toplayarak, oğlu Machares'in üzerine yürüdü. Machares'i hapsetti ve ülkelerine ihanet eden diğerlerini de öldürttü. Bu arada, Pompey Ermenistan'a doğru ilerledi ve Tigarane kralını teslim aldı. Mithridates'i izlemek için Crimea'ya gitmek yerine, Judea ve Arabistan'a yolunu çevirdi.

Mithridates, Danube'ye geçmek ve İtalya'yı istila etmek için bir kuvvet oluşturarak Roma'lılara karşı bir teşebbüste bulundu. Fakat, askerleri ayaklandılar ve Mithridtes yalnız kaldı. Oğlu Pharnaces II, daha sonra kendisini kral olarak ilan etti. Mithridates kendi özel korumalarına oğlunun yeni kral olduğunu kabul etmelerini emretti, ve bir şatoya çekilerek yaşamına devam etti, ve sonrasında kendisini öldürdü. M.Ö. 63 yılıydı. Roma'nın 48 yıl başına bela olan bir insanın hayatı son buldu. Birçok savaşta bir efsane haline gelmişti. Pharnaces, doğduğu ve evi olan Sinop'a, babasının cesetini getirdi. Ayrıca, Pompey'e de hediyeler getirdi ve babasının öldüğünü ve Crimea yönetiminde Pompey7in dostluğuna da taahhüt edeceği mesajını verdi. Pompey, Sinop için Arabistan'daki işlerini hemen bıraktı. Sinop'ta Mithridatis'in cesedini görerek öldüğünü kabul etti. Mithridates'in zırhı ve tacı Romalı bir hazine avcısı tarafından çalındığı için, büyük bir defin ödedi. Darius Hystaspes'in 16. neslinden, ve bağımsız Pontus'un 8. Kralı olan ulu lakaplı Mithridates, Sinop'ta krala ait türbede seramoni eşliğinde gömüldü. (Bu türbelerin nerede olduğu henüz bilinmemektedir.) Pharcanes, Roma'nın dostu ve Crimea'nın kralı olduğu kabul edildi. Pompey, Lucullus tarafından kurulan hükümette değişiklik yaptı. Sinop ve yeni organize olan Bithynia-Pontus ilini de kapsayan tüm toplum aynı halktan kabul edildi ve Roma için sansürleri oluşturan yargıçlardan seçilen bir konsül tarafından tüm toplum yönetilmeye başlandı. Daha sonra Pompey Roma'ya geri döndü. M.Ö. 50' de, Pompey ve Ceasar arasında soğuk savaş başladı. Crimea kralı Pharnaces II, Pontus'un atalarına ait bir krallık olduğunu iddia ederek, Karadeniz kıyılarına ulaştı. Sinop'lular tarafından sevgiyle karşılandı ve Calvinus komutasındaki Romalıları yenerek Pontus'un başına geçti. Roma halkını ve yerlileri yağmalamaya başladı. Uzun süre kuşatma altında tuttuğu Asimus'ta, savaşma çağındaki tüm erkekleri öldürttü ve gençleri de sakatladı. Pontus'taki vahşilileri, Cesar'ın Mısır'dan dönmesinden sonra anlaşıldı. M.Ö. 47'de, Zela da (Amasya'ya yakın bir vadi) Pharnaces'in ordusu tamamıyla bozguna uğratıldı. Ve Sinop'a kaçmak zorunda kaldı. Sonunda, güvenliğinin sağlanması koşuluyla Sinop'tan gideceğini belirtti. Fakat Crimea'ya geri döndüğünde isyan çıktı ve öldürüldü. Böylece , büyük bir hükümranlık sona ermiş oldu. Pharnaces'e karşı Cesar'ın zaferi, Roma'ya "Veni, vidi,vici" mesajının gönderildiği önemli zaferlerden biriydi. Daha sonra Ceasar Bithynia'daki Nicea'ya gitmek üzere Zela'dan ayrıldı.

BÖLÜM 4

Bir Roma Kolonisi

Lucullus ve Pompey tarafından özgürlüğüne kavuşturulduktan ve Roma ile kaderini ayırdıktan sonra, Sinop bunun neticesini çekmeliydi. Nicea'da Ceasar bazı Roma kolonistleriyle karşılaştı ve onları Sinop'a göndermeye karar verdi. M.Ö. 45'de, Colonia Julia Felix Sinopensis isimli yeni bir roma kolonisi kuruldu. Kolonideki insanlar Roma vatandaşı olmayı sürdürdüler, topraklarının mülkiyet hakkı ve Roma'ya vergi ödemekten muaf olma gibi tüm haklara sahiptiler. Sinop toplumu, duoviri denilen iki yargıca sahipti. Yeni koloni tarafından piyasaya sürülen madeni paralar, C.I.F ya da C.I.F.S olarak kısaltılmışlardır. (Bu paraların çoğunluğu bakırdandı ve Sinop bölgesinde bulunmuştu) Topluluk, Cumhuriyet süresince şehir valisinin emri altındaydı. Agustus yönetiminde Bithynia ve Pontus senatonun koruması altına girdi. Roma senatosu yılda bir kez bir ön konsül toplardı. M.Ö.19''a, Augustus Roma''a döndüğünde, kızı Julia''ın eşi Marcus Agrippa'yı vekili ve doğu illerinin prokonsülü yaptı. M.Ö. 16'da, agrippa, eşi Julia ve iki oğluyla doğuya doğru seyahate çıkmayı kararlaştırdı. Agrippa, Anadolu'daki Yunan şehirlerinde oldukça ünlüydü. Bu sırada Agrippa Crimea'yla çok ilgilenmeye başladı, ve kendisine Scribonius denilen bir asinin Asander'a (Asander ününü Paharnaces II'ye başkaldırmasından sonra elde etti.) başkaldırdığını duyduğunda, Roma'nın prestiji için bu olaya karışmaya karar verdi. M.Ö. 14'de, Agrippa Sinop'a geri döndüğünde, Kırımlılar zaten Scribonius'a suikast yaparak öldürmüşlerdi. Bunun üzerine, Agrippa Polemo'yu yeni kralları olarak seçti. Fakat, Kırımlılar, Agrippa'nın kendi adayını zorla kral yapma niyetini gösterene kadar onu kabul etmediler. Agrippa sinop'a döndüğünde, oraya gemi ile gelen Judea Kralı Herod ile buluştu. Daha sonra bu ikili, Kırım'a ve Anadolu'ya bir sefer düzenlediler. Augustus zamanında, imparatorun tapınma şekilleri kurumlaştı ve diğer imparatorlarında yönetiminde devam etti.

M.Ö. 17'de, Germanicus Ceasar Roma'da bir zaferi kutlarken, amcası ve üvey babası Tribeus Ceasar ona "Farklı Prens" ünvanını ve diğer Anadolu illerinin komutasını verdi. Seyahatleri onu Karadenizden çok uzaklara götürdü. Sinop'a ulaştığında Sinop halkı tarafından eşi Agrippina'nın (Agrippina, Ceasar Augustus'un torunu, ve Marcus Agripppa ve Julia'nin kızıdır) bir heykeli dikildi.

HIRİSTİYANLIK

M.S. 35'den sonra, ilk Hıristiyan bayramından sonra, Hazreti İsa'nın müritleri yeni dini vaaz etme niyetiyle tüm dünyaya yayıldılar. Aziz Andrew'e Bithynia ve Pontus'ta vaaz etme görevi verildi. Amasya'da iken, Sinop yargıcından oğlunun hasta olduğuna dair bir mesaj aldı. Bunun üzerine Aziz Andrew acil olarak Amasya'dan ayrıldı. Sinop'a vardığında, oğlunun kadınlar banyosunda banyo yaptıktan sonra bir asi tarafından gaspedilmiş olduğunu açığa çıkardı. Asiyi yakalattı ve asinin anne ve babasını da oğlunun başına gelenlerden dolayı kınadı. Aziz andrew birçok insanın doğru yolu bulmasını sağladı. Ve sonrasında Nicea'ya doğru yola çıktı.

Aziz Paul ve aziz Luke'nin Bithynia ve Pontus'a gitmemelerinin olası nedeni, Aziz Andrew'in zaten oralarda yeni dini bildirmiş olması gerçeğinde yatmaktadır. Aziz Peter,Aziz Andrew ve diğerlerine yeni dini yaymalarını onaylamak için iki mektup yazdı. Bu mektupların ikisi de ilk olarak önemli bir toplum olan Sinop'un bulunduğu Bithynia-Pontus'a gönderildi. O, Roma'nın dediklerini yazdı, "Babylon'daki kilise sizleri selamlar."

Yaklaşık M.S. 110'da, Pliny'nin yönetiminde Bithynia ve Pontus bir imparatorluk şehri yapıldı. Pliny, detaylarla ilgili meselelerde imparatora danışması zorunluluğunda bırakıldı; onun mektuplarından, Sinop'u da içeren konularda devamlı düşündüğünü görmekteyiz. Sinop'ta, halkın da yardımını alarak şehirdeki su ihtiyacını karşılamak için bir su kemeri inşa ettirdi. Su kemeri inşasından sonra, iç tarafa doğru 16 mil daha uzatıldı. Bugün, bu kemerin bazı parçalarının Sinop'a girişteki surların içine inşa edilmiş olduğu hala görülebilmektedir. Aynı zamanda, Pliny, şehrin ruhsal refahı ile de ilgilendi, çünkü çoğu insan hıristiyanlığı kabul etmişti. İkinci yüzyılın ilk yarısında, Sinop bir psikoposa sahip olmak için gerekli olan kriterlere sahipti ve aynı zamanda, Marcion isimli bir hıristiyan dine karşı aykırı fikirlere sahip olduğu için şehirden uzaklaştırıldı.

M.S. 250'de Decian'nın son zalimliklerinde, Anadolu'daki Hıristiyanlar çok zulüm gördüler. İmparator Decian, tüm Roma İmparatorluğu üyelerinin Roma'nın resmi tanrılarına kurban edilmesini emretti. Bu ibadet, ibadeti uygun bulan bir veya birkaç komisyon üyesinin sadakatlarını kanıtlamalarından önce yapıldı. İbadeti uygun bulmayanlar ya hapse atıldı, ya sürüldü ya da öldürüldü. Decius ve diğer imparatorların vahşi zalimliklerinden dolayı küçümsemelerine rağmen, yollar ve halk inşa edilen diğer yapıların meydana getirdiği genel refahtan dolayı halk tarafından gözetildiler.

BİZANSLILAR

M.S. 315'de, Hıristiyanlık Büyük Konstantin tarafından imparatorluğun resmi dini ilan edildi. Ve 333'de, Kontantinapol şehrini kurarak burayı başkent yaptı. Bundan sonra, Sinop geri kalan Bizans tarihiyle bağdaşlaştırıldı. Roma gelenekleri 6. yüzyıla kadar ayakta kalmakta ısrar etti. 5. yüzyılda, Doğu, zamanın dine karşı saldıran insanları tarafından yağmalandı. 518'de, Jusatinian tahta geçti. Muhtemelen bu zamanda, Sinop'ta küçük kilise ve bir manastır yapıldı. Aynı zamanda bir de şato yapıldı. Bugün manastırda görülebilecek olan freskolar, manastırın orijinal freskolarından ve yapının diğer kısımlarından daha sonraki bir tarihe tekabül etmektedir. 7. yüzyılda, ilk haçlı seferinde Heraclius Farslıları tekrar kendi emrine aldığında, birçok Sinoplu genç Bizans ordusuna alındı. 8. yüzyılda, tamamen harap edilen manastırdaki ikonaların yoğunluğuna tanıklık etti. 832' de, imparatorluğa karşı Araplar tarafından yapılan isyanla zemini hazırlandıktan sonra, yerel bir general olan Theophobus kendisini Sinop'un yeni kralı olarak ilan etti. Konstantinopolün isyanlara karşı yeterince tepki verememesi ile birlikte başka ayrılıklarda meydana geldi. 9.yüzyılda, manastır restore edildi ve şehre muhtemelen Caesarae (Kayseri ) de yapılan gospellerin kopyaları ithal edildi. Aziz Matthew'un gospelinin el yazması Paris ulusal kütüphanesinde korunmaktadır. Bu, bir Fransız bahriyelinin Sinop'a tütün almak için gittiği zaman, 19. yüzyılın ortalarında keşfedildi. Dükkan sahibi, tütünleri bu el yazmasıyla sarıyordu. Bunun üzerine, Fransız asker dükkan sahibini durdurarak tezgahtaki geri kalan el yamasını korumayı başardı. Bugün, Sinop Codex'i olarak bilinen bu Bizans elyazması çok değerli olanlarından biridir.863' de, Bizanslı Amisus Ömer tarafından yağmalandı. Gerçi, Sinop'tan general Petronas komutasındaki Bizanslılar duruma müdahale ettiler ve Arab ordusunu dağıttılar ve Ömer'i öldürdüler. 1025'de ölen Bizans İmparatoru II Basil zamanında, imparatorluk başarının zirvesindeydi. Onun hükümranlığı süresince toprak miktarı ve zenginlik ikiye katlandı. Fakat 1101'de, imparator Romanus IV,ün Mantzikert'te Selçuklulara yenilmesiyle Bizans'ta gerilemeye başladı. Daha sonra, Comneni hanedanı 1204'e kadar tacı başına taktı. Bundan önce, Selçuklular Iconium'da durdurulmuşlardı. Fakat 1204'te, Palaeologi ailesi tarafından latin yönetimi kurulunca, Yunanlılar Konstantinapolun dışında ikiye bölündüler, biri Trebizond diğeri de Nicea' da olmak üzere. Bu bölünmeyle, imparator Türklerle etkili bir şekilde savaşamadı. 1205'te, Sinop Trebizond İmparatoru David Comnesus tarafından istila edildi. Nicea İmparatoru Thedore Lascaris kısa bir süreliğine Sinop'u elinde tuttu, fakat tekrar David Comnesus tarafından geri alındı. Sonunda, 1215'de, Sinop'taki savaşta Bizans kuvvetleri dağıtıldı ve David Comnesus öldürüldü. Ve böylelikle, Sinop Selçukluların yönetimine geçti.

KAPANIŞ

Sinop'un elden çıkmasından sonra, Konstantinapol'deki Bizanslılar ile Trebizond'dakiler arasındaki bağ da kırılmış oldu. Sinop Selçuklular tarafından yüceltildi ve bu Selçuklular bugüne kadar ayakta kalan surları tekrar inşa ettiler.1460'ta, Osmanlı İmparatoru Fatih sultan Mehmet tarafından alındı ve 1654'te kısa bir periyot haricinde Osmanlı İmparatorluğu'nun elinde kaldı.Sinop'un bugüne kadar ki geri kalan tarihi Türkiye ile birlikteydi.

Kitabının yazarı Sinop'un eski tarihini yazabildiği ölçüde yazmasına rağmen , birçok bilgi de kayıp. Sadece Sinop tarihinin belirli kısımları bize ulaştı, bu da dünya Sinop'a odaklandıktan sonra oldu. Sinop, diğer periyotlar süresince izole edilmiş halde ve bundan dolayı da bu devirlere ait tarihte kayboldu. Fakat, devam eden tarihi araştırmalar ve arkeolojik çalışmalarla, bu devirlere ait tarihte kayboldu. Fakat, devam eden tarihi araştırmalar ve arkeolojik çalışmalarla, bu karanlık devirlerde gün ışığına çıkacak. Sinop'ta kaynakları bilinmeyen birçok anıt var. Sinop boğazının en kuzeyinde, sahil boyunca, Roma kaynaklı yer altı mezarları var, fakat bu da şu anda bir spekülasyondan öteye gidemiyor. İnce Burundaki kutsal Harmene tepesinde, birçok anıt zarar görmüş durumda ve arkeoloji bunların kaynaklarını da gösterecek. Sinop müzesindeki birçok el yapımı eşya da sınıflandırılamadı.

Kaynak : H.Svoboda Sinop ın Ancient Times İ-eslie Payne Delaney Potography by Edward
Capyrıght 1960