SİNOP SARAYDÜZÜ İLÇESİ

Saraydüzü Tarihi

İlçenin, köy iken Osmanlı İmparatorluğu zamanında Kızıloğlan adı altında Bucak haline getirildiği bilinmektedir. İlçemiz güney batısında bulunan Tepeköy' ü hudutları içerisinde çok eskiden yerleşim yeri olan ve enkazları bulunan, kimler tarafından yaptırıldığı bilinmeyen devirde "SARAYYÜZÜ" olarak adlandırılan bir yerin bulunduğu söylenmektedir.

Bu yüzden eski adı olan ve bir mana ifade etmeyen Kızıloğlan isminin, yerleşim merkezinin Sarayyüzü' nün eteklerinde düzlükte olması nedeni ile 1954 yılında köy muhtarı Mehmet COŞAR' ın köy isminin "SARAYDÜZÜ" olarak değiştirilmesi teklifi üzerine isim değişikliğine uğramıştır.

Bugüne kadar sırasıyla şu yönetimler altında kalmıştır.



Bizanslılardan Türk Beyliklerine geçmiştir. Çeşitli Türk Beylik ve Devletlerinin, Osmanlı İmparatorluğunun egemenliğinde çeşitli uygarlıklara ve kültüre sahne olmuştur.

İlçemiz köylerinde çeşitli dönemlere ait cami, çeşmeler ile Osmanlı dönemine ait, sanatsal açıdan zengin görünümlere sahip, işleme ve oymalarla süslenmiş pencere, kapı ve balkonları ile ilgi çeken tarihi evler bulunmaktadır. Cuma köyünde bulunan Cuma günleri bütün çevre köy halkına merkezi bir cami olma özelliği ile dikkat çekmekte olan ve yapım tarihi evler bulunmaktadır. Bunu yanında merkezde bulunan ve bugün de ibadete açık olan Merkez Camii de gerek olağanüstü yapım hikayesi, gerekse tarihi bir yapı olma özelliği bakımından kayda değer bulunmaktadır. Ayrıca İlçemiz sınırları içerisinde bulunan bazı mağaraların tarih öncesi çağlarda yerleşim amacıyla kullanıldığı rivayet edilmektedir.

Boyabat İlçesine bağlı Bucak iken 20 Mayıs 1990 gün ve 20523 sayılı Resmi Gazete' de yayınlanan 3644 sayılı Kanun' la ilçe olmuştur. 26.07.1990 tarihinde fiilen faaliyete geçmiştir.



Coğrafi Durum

Saraydüzü 260 Km2' lik bir alanı kaplamaktadır. Denizden yüksekliği ise 305 M.dir. İlçenin daha yüksek rakıma sahip köyleri de vardır.

Sınırları; Doğuda Durağan-Vezirköprü, Batıda ve Kuzeyde Boyabat, Güneyde ise Kargı Osmancık ilçeleri ile çevrilidir.

İlçe Karadeniz Bölgesinde ise de kıyı kesimleri kadar arızalı ve dikey topografik şekilde değildir. Arazi nispeten yüksek dağ silsilelerinden teşekkül etmiş olup, tepeler halinde yükselip alçalmaktadır. Çöküntü ve sel yarıkları dikkati çekmektedir. İlçe sınırlarından geçmekte olan Kızılırmak ve Asarcık Çayı bir vadi meydana getirmektedir. Tarım arazisinin %40' ı sulanabilmektedir. Yüksek tepeler ve dağlar kısmen ormanlık, kısmen fundalık ve büyük bir kısmı çıplaktır.



İklimi




İklimi :

İlçe Karadeniz bölgesinde olmasına rağmen, Karadeniz İklimi hakim değildir. Bölgenin iç kısmında kaldığından İç Anadolu iklimi özelliği görülür. Karayel ve poyraz rüzgarlarının hakim olduğu ilçenin, en sıcak ayları Temmuz-ve Ağustos, en soğuk ayları ise Ocak ve Şubat aylarıdır. Yılın 80 günü yağışlı olup, metrekareye 360-400 Kg. Yağış düşmektedir.


Nüfusu

2002 yılı nüfus sayımına göre ilçemiz nüfus dağılımı şöyle;



Kadın Erkek Toplam
İlçe Merkez Nüfusu 1604 1803 3407
Köyler 2479 2331 4810
Toplam 4083 4134 8217



Ulaşım Haberleşme



Ulaşım

İlçemizde deniz ve hava ulaşımı söz konusu değildir. Demiryolunda bulunmamaktadır. İl ile karayolu bağlantısı asfalt olup, yolun Boyabat-Saraydüzü arasında çalışmalar olduğundan ve çok virajlı olmasından ulaşımda güçlükler çekilmektedir.

İl merkezine uzaklığı 116 Km. dir. Boyabat İlçesine belirli saatlerde halk minibüsleri sefer yapmaktadır. İlçenin Ankara-İstanbul bağlantısı Boyabat üzerinden yapılmaktadır. Köy yolları genellikle asfalt olmakla beraber yaz aylarında ilçenin tüm köylerine gidilebilmektedir. Yağışlı havalarda ve kış mevsiminde bazı köylerimizin yolları ulaşıma kapanmaktadır.




Haberleşme

İlçemizde 6 yerleşim yerinde telefon santralı kurulu olup, hizmet vermektedir. İlçemiz santralı 808, Cumaköy santralı 240, Yaylacılı köyü santralı 272, Uluköy santralı 440, Asarcıkcamili köyü santralı 224 ve Korucuk köyü santralı 176 abonelik olup, bunları toplam boş abone sayısı 250' dır. Telekom Hizmetleri Boyabat Telekom Müdürlüğüne bağlı ekiplerce yürütülmektedir. Köylerimizin ve bağlılarının tümünde otomatik telefon mevcuttur.

TV yayınları sağlıklı bir şekilde izlenememektedir. Diğer kanallar ve özel yayın yapan kanallar ise halkın kendi imkanları ile izlenebilmektedir.



Kültür Ve Turizm



İlçemiz çevresi engebeli ve ormanlıktır. Buralarda çeşitli av türleri mevcuttur. Bu nedenle sadece Av Turizmi yapılabilmektedir.

İlçemizde konaklama tesisi bulunmamaktadır.

Mesire Yerleri Ve Ulaşımı

Yukarıarım, Soğuksu : İlçemize 12 Km. uzaklıkta olup, ilçe merkezinden hareket edilerek, Bahşaşlı Köyü Zeyve Mahallesi ve Arım Köyü' nden geçilerek ulaşılabilmektedir.

Göktepe, Cumasuyu : İlçemizin güneyinde 15 Km. uzaklıkta olup, Çorman, Bahçeköy, Aşağıakpınar, Hanoğlu ve Göynükören Köylerinden geçilerek ulaşılmaktadır.

Aksu Yaylası : İlçemizin güneyinde 13 Km. uzaklıkta olup, Çorman, Bahçeköy, Aşağıakpınar, Hanoğlu ve Göynükören Köylerinden geçilerek ulaşılmaktadır.

Tarihi Ve Turistik Yerler İle Ulaşımı

İlçemiz ve çevresi henüz incelenmemiş, kazılar yapılmamış olduğundan tarihi zenginliği henüz ortaya çıkmamıştır. Sadece Kastamonu Etnografya Müzesi'nden gelen elemanlarca ilçemiz Enbiyeli mahallesinde bulunan Bayram Tepesinde yapılan basit kazıda aslan ve su sarnıçlarına rastlanmış, bunun yanında bazı tarihi küçük yapılar bulunmuştur. Arım Köyü' ndeki Kaya mezarlarına kayadan akan su ve su yolu, zindan gibi yerler henüz incelenmemiştir.

Yöresel Ağızlar

İbi : Hindi; Eyücük : Azıcık; Gölbez : Köpek yavrusu; Bıdımık : Az; Davar : Koyun, keçi, vb.. Naşırpa : Maşrapa; Sadır : Sidik; Eyin : Giysi; Banak : Lokma; Yunnak : Köylerdeki çamaşırhaneler; Yılık : Şaşı; Sahan : Tepsi


Ekonomik Durum



Sanayi ve Ticaret

İlçemizde 30 kadar küçük esnaf ve zanaatkar ile bir adet akaryakıt istasyonu mevcuttur. İlçede başka herhangi bir ticaret sektörü bulunmayıp, çalışma hayatı tarım işçiliği ve hayvancılığa dayanmaktadır.

1 adet çeltik ve 1 adet un fabrikası vardır. Bunlar da özel sektöre aittir.

Tarım ve Hayvancılık

İlçemiz geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Arazinin büyük ölçüde engebeli olması, tüm arazi içinde yapılan tarımı %30 ile sınırlamaktadır. Kuru tarımda buğday başta gelmektedir. Bunu arpa, çavdar, mısır, yulaf, nohut, Y.Mercimek ve bakla izler. Kuru fasulye üretimi de yapılmaktadır. İlçemizde iklim ve toprak yapısı itibari ile meyvecilik ve sebzecilik tarımı açısından elverişli bir konum arz etmektedir. Meyvelerden sırasıyla şeftali, elma, zeytin ve kızılcık, aile işletmeciliği şeklinde de sebzecilik yapılmaktadır. Son yıllarda örtü altı yetiştiriciliğini yaygınlaştırmak ve geliştirmek amacı ile Devlet destekli yüksek tünel dağıtımı yapılmıştır. Örtü altı sebzeciliğine halkımızın rağbeti orta seviyededir.

İlçenin toplam alanı 300.800 Da.'dır. Bunun 90.500 dekarı tarım alanı, 210.300 dekarı tarım dışı alanıdır. 90.500 dekarlık tarım alanının 27.000 dekarında sulu tarım, 63.500 dekarında ise kuru tarım yapılmaktadır.

Sulu tarım arazisi içerisinde 07.000 Da. Çeltik ilk sırada yer alır. Bunu 2.700 Da. Şeker pancarı izler.

İlçemizde zirai temel gıda geçim kaynağı sayılabilir. Arazinin durumuna göre sanayi bitkilerinden tahıla, meyveden-sebzeye kapsar uygun ekim alanı vardır. Ancak özellikle çeltik ekimlerinde, ürünün pazarlanmasında ve özellikle nakite çevrilmesinde çıkan zorluklar, bu ürüne yeterli önemin verilmesini engellemekte ve ekonomik kayba neden olmaktadır. Şeker pancarı içinde aynı sorunlar söz konusudur.

Tahıl üretiminde yeterli ve uygun gübre kullanılmaması ile zamanında ilaçlama yapılmaması kayıplara neden olmaktadır.

Meyvecilik yaygın olmakla beraber her geçen gün ekonomik değeri anlaşılan bir üretim alanı olmaktadır. Yeterli ve kaliteli fidan temini, yeterli teknik yardım ve eğitim çalışmaları ile meyvecilik ilçemizde önemli bir ziraat dalı olacaktır.

Sebzecilik genellikle iç pazara yönelik aile sebzeciliği durumundadır. İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından dağıtımı yapılan yüksek tünellerde sebze yetiştiriciliği yapılmakta ve sebze yetiştiriciliğinde önemli gelişmeler sağlanmaktadır. Örtü altı sebzecilik ile bölgeye göre turfanda sebze yetiştiriciliği de yapılmaktadır.

İlçemiz sınırları dahilinde 11 köyümüzde Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 3 köyümüzde de Toprak Sulama Kooperatifi bulunmaktadır. Kooperatifler çalışmaları ile köylere ve ortaklarına yarar sağlamaktadır. İlçe Tarım Müdürlüğü ile koordineli olarak çalışmaktadırlar.

Eğitim Sağlık Ve Spor



Eğitim

İlçe merkezinde 1948 yılından önce 3 sınıflı ilkokul, bu tarihten 1970' li yılların başına kadar 5 sınıflı ilkokul, 1991 yılına kadar 8 sınıflı İlköğretim okulu mevcuttur. 1991-1992 eğitim öğretim yılından itibaren lise birinci sınıftan başlayarak ve periyodik olarak sınıf sayısı artırılarak ve bu arada Devlet yapısı lise binasını planlayıp gerçekleştirmek kaydıyla, lisenin Atatürk İlköğretim Okulu bünyesinde açılışı yapılmıştır. İlçemizde Öğretmenevi hizmet binası hizmete girmiştir.

İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Genel İdare Hizmetleri Sınıfında 5, Eğitim Öğretim Hizmetleri Sınıfında 34, Yardımcı Hizmetler Sınıfında 9, Vekil Öğretmen 1 olmak üzere toplam 49 personel görev yapmaktadır. İlçemizde başta İstanbul olmak üzere büyük şehirlere göç hızla arttığından okullarımızda her geçen gün öğrenci sayısı azalmaktadır. İlçemizde taşımalı eğitim uygulaması yapılmakta olup, 338 öğrenci taşınmaktadır. Bu öğrencilerimize S.Y.D.Vakfı Başkanlığınca öğle yemeği verilmektedir.

İlçemiz Öğretmen evi hizmetleri Halk Eğitim Merkezi Müdür Yardımcısı ile Yardımcı Hizmetlerden 2 geçici görevli tarafından yürütülmektedir. İlçemizde ihalesi yapılan ve yapımı devam eden 300 öğrenci kapasiteli YİBO yapıldığı takdirde sekiz yıllık eğitim uygulamasında problem kalmayacaktır. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Halk Eğitim Müdürlüğü, Mehmet Akif Ersoy Lisesi, Atatürk İlköğretim Okulu, Öğretmen evi, Köy ve Mahallelerde 6 (I.kademe) Merkezde l İlköğretim Okulu ve l adet Lise olmak üzere 10 eğitim kurumu mevcuttur. İlçe Merkezinde Atatürk İlköğretim Okulu bünyesinde anasınıfı mevcuttur.

2003/1.Döneminde eğitim-öğretim gören öğrenci sayısı, anasınıfında 15; ilköğretim (I.Kademe) 83; ilköğretim (II.Kademe) 430 ve lisede 73 olmak üzere toplam 601' dir.

Sağlık

İlçede bir Sağlık Ocağı Tabipliği bulunmaktadır. Sağlık Ocağında 1 Doktor, 1 Çevre Sağlığı Teknisyeni, 1 Laboratuar Teknisyeni, 2 Hemşire, 2 Ebe, 2 Hizmetli ve 1 Şoför olmak üzere 10 personelle hizmet vermektedir. Sağlık Ocağından hariç 6 Sağlık evi binası mevcut olup, bunların hiç birinde ebe yoktur. Yaylacılı ve Çorman Sağlık evleri binası ve ebesi yoktur. Ebesi olmayan Sağlık evi bölgelerinde hizmet Merkez Sağlık Ocağınca yürütülmektedir.

Sağlık Grup Başkanlığımız yukarıda belirttiğimiz 10 personel ve 1 ambulans ile 30 köy toplam 5270 nüfusa hizmet vermektedir. Bölgemizde Haziran ayı sonu itibarıyla 0-11 Ay Bebek nüfusumuz 56 olarak belirlenmiştir.

İlçemiz Sağlık Grup Başkanlığında tedavi edici sağlık hizmeti dışında koruyucu hekimlik hizmetleri de sürdürülmektedir. Aşılamalar, bebek çocuk, gebe ve 15-49 yaş kadınlar rutin izlenmekte ve kayıtları tutulmaktadır.

Çevre sağlığı çalışmaları, içme ve kullanma sularından rutin numuneler alınmakta ve tahlilleri yapılmaktadır. İçme sularımız imkanlar ölçüsünde klorlanmaktadır.

Spor

İlçemizde futbol sahası ve spor salonu olmadığından spor mahalli düzeyde yapılmaktadır.



Yatırım Ve Projeler



İçişleri Bakanlığı

480.000.000.000.-TL. keşif bedelli Saraydüzü Jandarma Komutanlığı binasının kaba inşaatı tamamlanmış olup, doğrama ve sıva işleri halen devam etmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı

224.000.000.000.-TL. keşif bedelli ilçemiz Saraydüzü Merkez Yatılı İlköğretim Bölge Okulu inşaatı tamamlanmış olup, okula ait pansiyonda ince işler devam etmektedir.

Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

Saraydüzü Barajının, H temel 73,5 m. V gövde 1.900 hm3, sulama alanı 4.110 ha. Baraj ulaşım yolu, su alma yapısı yolu, dolusavak ulaşım yolu tamamen bitirilmiştir. Toplam 420 m' lik derivasyon tünelinin tamamının kazısı, iksası ve ön kaplama betonu ile invent betonu bitirilerek 12 Temmuz 1999' da su derive edilmiştir. Gövde dolgusuna başlanmış ve ödenekler ölçüsünde dolguya devam edilecektir. Saraydüzü ovası sulaması ihale edilmemiştir.

Saraydüzü Projesi (Milyon TL)
Projenin Adı Nakit Harcama Nakdi Ger. (%) Fiziki (%)
Saraydüzü Barajı 1.477.390 100 35
Ulaşım Yolu, Şantiye ve Müt.Tes. 3.493 100 90
İşletme Tesisleri 4.119 100 60
Saraydüzü Barajı Enjeksiyonu 2.668 100 50
Saraydüzü Barajı Gölü Altında
Kalan Tesislerin Rölekasyonu 5.411 100
Saraydüzü Ovası Sulaması
Saraydüzü Barajı Ağaçlandırma 5.407 80
Proje Toplamı 1.498.488 100

Bayındırlık Ve İskan Bakanlığı

Karayolları Genel Müdürlüğü Samsun 7. Bölge Müdürlüğünün kontrolünde Aydın İnşaat Müteahhit tarafından Saraydüzü-(Kargı- Osmancık) ayrım yoluna ( 4.428.000.-TL. proje bedelli ) başlanılmış, Saraydüzü tarafından 15 Km' lik kesimin toprak işleri ve sanat yapıları bitirilmiştir. 12 Km' lik kesimine alt temeli çekilmiştir. 2002 yılı sonu itibariyle muhtelif kesimlerde kazı ve dolgu işlemleri, solda toplam 973 m. Standart dranaj, sağda toplam 1268 m. Standart dranaj ve 180 m. boyunda istinat duvarı yapılmıştır. 73 m. kemer menfez tamamlanmıştır. Üst yapı işlerinde herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Parasal gerçekleşme 2002 yılı ödeneğine göre %8,16 'dır.

2002 Yılının ikinci altı ayında üst yapı olarak herhangi bir çalışma yapılmamıştır.

Boyabat - Saraydüzü yolunun parasal gerçekleşme oranı %84.61, fiziksel gerçekleşme oranı %34,63'dür.

(Kargı-Osmancık) Ayr. - Saraydüzü yolunun parasal gerçekleşme oranı %87.81, fiziksel gerçekleşme oranı %35,75'dir.