Maçahel gezi rehberi

Hava kararmak üzere. Erzurum Narman’dan başlayan bir haftalık yolculuğumuzun son etabı olan Macahel’e varmak üzereyiz. Bulunduğumuz geçitten aşağılarda bir yerde sislerin arasında belli belirsiz gözüken ışıklar hayli uzun süren yolculuğumuzun sonuna geldiğimizin müjdecisi.
Tüm günü arabada geçiren yorgun bedenlerimiz sıcak bir banyonun özlemi içinde. Daha iki saat önce Borçka Karagöl’de yaşadığımız sandal sefası bile çok uzun bir süre önce yaşanmış gibi. Çığ düştükten sonra neredeyse tüm kış kapalı kalan Macahel geçidinden aşağı inmeye başlıyoruz. Yol genişletme çalışması yapan iş makinelerinin hummalı çalışması akşam saatlerinde de devam ediyor. İndikçe iniyoruz. Bir ses yankılanıyor minibüsün içinde. Ben ‘Sarı Gelin’ türküsünü hiç bu kadar farklı ve güzel bir sesten dinlememiştim. Ardından bir türkü daha, bitince bir tane daha… Türkülerin etkisi altına öyle girmişiz ki TEMA’nın misafirhanesi önünde durduğumuzda hiç bitmeyecekmiş gibi gelen yolun bitmesine sevinemiyoruz.

Sabah erkenden kalkarak etrafı dolaşmaya çıkıyorum. Tüm köy yeşil bir örtünün altında saklanmış durumda. Çiçekler, kertenkeleler, kelebekler, ağaçlar, su ve tabi ki insanlar. Yeşile odaklanmış yürürken bir ses uyarıyor: “Beyefendi sınırı geçmeyin” Kafamı kaldırdığımda bir jandarmanın muzip gülümsemesiyle karşılaşıyorum. “Biraz ilerisi Gürcistan” diyor. Birkaç adım atsam Gürcistan topraklarında olacağım. Bu yakınlık yüzünden birkaç yıl öncesine kadar köye girmek için aylar evvel izin almak gerekiyordu. Şimdi daha rahat. Türk vatandaşları izin almadan köye girebiliyorlar. Ancak yabancıların üç ay önceden izin alması şart.

ZAMANA DİRENEN DOĞA
Artvin’in Borçka ilçesine bağlı Macahel’de beş köy var. Bölgenin merkezi misafirhanenin de bulunduğu Camili Köyü. Düzenli, Efeler, Maral ve Uğurlu köyleri vadideki diğer yerleşimler. Vadi, yüksekliği 3500 metreyi bulan Karçal Dağları ile çevrili. Dağların çanaklarındaki buzul gölleri, Macahel’in üzerinde asılı duran inci taneleri gibi. Bölgede birçok yayla var ama en önemlileri, dağların eteklerindeki Beyazsu Yaylası ve doğal yaşlı ormanları, fauna ve flora çeşitliliğiyle ünlü Gorgit Yaylası. İnsan müdahalesi olmadan günümüze kadar gelmeyi başarmış yaşlı ağaçlar hayret uyandırıyor.

Bölgenin sarp bir topografyaya sahip olmasının büyük bir dezavantajı var. Kış aylarında bu köylerin Borçka ile ilişkisi kesiliyor. Yapılan bir anlaşma ile bir hastalık durumunda Gürcistan’a geçme izni sağlanmış. Macahel geçidindeki hummalı çalışmanın amacı bu zorlukları ortadan kaldırmak.

Bölge biyolojik çeşitlilik açısından çok zengin. Bu nedenle Camili, UNESCO’nun ‘İnsan ve Biyosfer Rezervi Projesi’ne Türkiye’den dahil edilen ilk bölge oldu. Projede dünyanın 102 ülkesinden 482 koruma alanı olduğunu düşündüğümüzde bölgenin önemi daha da iyi çıkıyor ortaya. Egemen ağaç türleri kayın ve ladin. Bu iki ağacın dışında kestane, gürgen, ıhlamur ağaçları da yaygın. İnsan nüfusunun fazla olmaması yaban yaşamı üzerinde olumlu etki yapmış. Bozayı, çakal, su samuru, yaban domuzu, çengel boynuzlu dağ keçisi bölgenin diğer sakinlerinden.

KAPI KOMŞUSU GÜRCİSTAN
Keşif sürüyor. Hemen yakınımızdaki 200 yıllık ahşap caminin içi tahta işlemelerle bezenmiş. Yürümeye devam ediyoruz. Her adımda farklı bir kelebek ve farklı bir çiçek türü takılıyor gözümüze. Arkamızda kalan Gürcistan köyleri o kadar yakınlar ki seslensem sesimi duyurabilecekmişim gibi geliyor. Oysa tüm sesler gürül gürül akan derelerin uğultusunda kaybolup gidiyor. Gece karanlık yüzünden içinden geçtiğimiz halde göremediğimiz köyler ortaya çıkıyor yavaş yavaş. Devasa kayın ağaçlarının üzerinde çoğu terk edilmiş kara kovanlar çarpıyor gözümüze.

Ladin ağaçlarını geçip bir yokuştan aşağı iniyoruz. Gökyüzü, kayın ağaçlarının dalları arkasında adeta kayboluyor. Yukarıdan akan dereler yer yer yolumuzu kesiyor. Bir ahşap evin önünde duruyoruz. Buradan vadiye inerek tüm zarafeti ve görkemiyle akan Maral Şelalesi’ne kavuşacağız. Grubun en arkasında yürürken bir evin duvarında güneşlenen kertenkeleleri fotoğraflamak için duraklıyorum. Makinemi çıkarırken ahşap evin kirişinde pusuya yatmış bekleyen yılanı fark ediyorum. Ava çıkmış anlaşılan. İyice yaklaşıyorum. Hiç kıpırdamıyor ve bana poz veriyor. Fazla rahatsız etmemek için onu kertenkeleleriyle baş başa bırakarak yoluma devam ediyorum. Dik yamaçlarda ağaç kökleri gide gele merdiven basamağı olmuş. Düzlüğe indiğimde olanca narinliğiyle akan Maral Şelalesi çıkıyor karşıma. Vadi şelalenin soğuk sularına girenlerin çığlıklarıyla yankılanıyor. Şelaleye yaklaştıkça sıcak hava birden yerini serin bir rüzgâra bırakıyor. Sudan titreyerek çıkanları izledikten sonra toparlanıp çıkıyoruz. Ahşap evin önünden geçerken yılan orada mı diye bakıyorum. Hiç umudum yokken aynı yerde uzanmış avını bekleyen yılanla tekrar karşılaşıyorum. Hiç rahatsız etmeden uzaklaşıyorum oradan. Bir an kendimi bir masalın içindeymiş gibi hissediyorum. Burası gerçekten de ‘saklı bir cennet’ olmasın.