Piraziz yemekleri

PİRAZİZ MUTFAĞI

Cuma, 24 Mart 2006
Karadeniz'de, coğrafi özellik nedeniyle tahıl tarımı için gereken düzlükler olmadığından ve benzeri nedenle arazi, hayvancılıkla uğraşmaya elverişli olmadığından bahçe sebzeciliği ve balıkçılık çok gelişmiş durumdadır. Doğanın bölgemize bahşettiği inanılmaz örtü, yeşilin bolluğunda karşımıza çıkan bu zenginlik, envai çeşitte, pişirilip tadına bakılacak sebze, meyve ve bitki olarak hemen herkesin evinin bahçesinde ve hatta yol kenarlarında, bol miktarda bulunmakta, soframıza birbirinden güzel damak tadları sunmaktadır.
Tarihsel süreç içinde bir çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Piraziz, zengin bir kültür mirasına sahiptir. Bu kültürün önemli bir yanını da "Mutfak Kültürü" oluşturur.
Anadolu'nun kuzey bölgesinde yer alan Piraziz mutfağına doğal bitki, sebzeler ve deniz ürünlerinden oluşan yemekler hakimdir. Ayrıca Piraziz Köftesi ve Pidesi sadece ilçemizde değil yurdumuzun bir çok yerinde bilinen ve aranan spesiyallerdir. Piraziz doğası zengin bitki örtüsü ile kaplıdır. Bu ortam mutfak kültürünü doğrudan etkilemiştir. Yörede yiyecekler genel olarak otu bitkiler, yıllık bitki yaprakları, diken uçları, sebzeler ve mantarlardan oluşmuştur. Yaz aylarında bunlar günlük taze olarak tüketilir. Kışlık yiyecekler, fırınlanmış kuruluklar, tuzlular, turşular, konserveler, pekmez ve reçeller, kompostoluk ve çerezlik olarak hazırlanır. Piraziz bir sahli ilçesi olduğundan mutfağında deniz ürünlerinin önemli bir yeri vardır. Hamsi, mezgit, istavrit, palamut, kefal, izmarit, tirsi, barbun, sargan, kötek ve midye, en yaygın tüketilen deniz ürünleridir. Ayrıca derelerde doğal ortamında yaşayan alabalık çok değerlidir. Son yıllarda kültür balıkçılığı da gelişme göstermiş, alabalık çiftlikleri gerek ilçeye, gerekse ilçe dışına tüketim olarak katkıda bulunmaktadır.
Yaylalarımızda ve köylerde hayvancılığa bağlı olarak beyaz peynir (tecen), deri tulumu (tulum), küp peyniri ve çökelek yapılır. Küp peyniri ve çökelekler güveçlerde toprağa gömülerek kışa saklanırlar. Piraziz ekonomisi ve kültüründe ağırlıklı yeri olan fındıktan çok çeşitli tatlı ve pastalar yapılmaktadır. Piraziz'de bazı doğal bitkiler kurutularak içecek olarak kullanılır. Bu bitkiler kekik, ıhlamur, nane, çay, taflan yaprağı, kuşburnu ve yayla papatyalarıdır. Lezzetli ayranların yanı sıra pekmez, reçel ve marmelatlar sulandırılarak içecek olarak kullanılır.
Piraziz hanımları, yemek yapma becerileriyle yüzlerce yemeği geliştirip sofralara sunarak yerel mutfak kültürünü oluşturmuş, Anadolu mutfak kültürünü zenginleştirmişlerdir.

Piraziz Yemeklerinde Kullanılan Malzemeler
Piraziz yemeklerinin malzemeleri insanı etkileyen bir doğallığa, temizliğe ve güzelliğe sahiptir. Bu malzemelerin başında yemeklik olarak kullanılan karalahana, ısırgan, pezik, madımak, galdirik, mantar, sakarca, çileklik, mendek, merulcan, marul, maydanoz... gelir. Hayvansal besinlerden süt, yoğurt, yumurta, tereyağı, süzme, bal, peynir, çökelek en yaygın olarak kullanılan malzemelerdir.
Bunların yanında mutfaklarda, kilerlerde ve serentilerde saklanarak yerine göre kullanılan malzemeler de mevcuttur.

Bu malzemeler şunlardır.
Kuruluklar
Fırın fasulyesi, fırın darısı ve unları, soğan, sarımsak ve tahıllar, yufka, kadayıf, patates.

Pekmezler
Taflan pekmezi, üzüm pekmezi, armut pekmezi, töngel (döngel) pekmezi.

Reçeller
İncir, üzüm, kiraz, ayva, vişne, kızılcık, şeftali, elma reçeli.

Turşular
Fasulye, salatalık, yeşil domates, biber, beyaz lahana.

Salçalar
Biber, domates salçası

Baharatlar
Karabiber, kırmızı biber, nane, anuk, kekik, reyhan.

Çerezler
Fındık, ceviz, kestane, pestil, çedene, pıtlak mısırı, dut kurusu, kuru üzüm.
Piraziz MutfaĞIndan Yöresel Yemekler


1. Çalı Çiçeği
2. Etli Pancar (Karalahana) Sarması
3. Fasulye Diblesi
4. Fasulye Turşusu
5. Fasulye Turşusu Kavurması
6. Fındıklı Badem
7. Fındıklı Güllaç
8. Fırın Kurusu Fasulye
9. Hamsi Böreği
10. Hamsili Mısır Ekmeği
11. Isırgan Yemeği
12. Karalahana Çorbası
13. Karalahana Diblesi
14. Katmer
15. Kiraz Tuzlusu Kavurması
16. Mantar Kavurması
17. Mendek Çorbası
18. Merevcen (Diken Ucu) Kavurması
19. Merevcen (Diken Ucu) Mücveri
20. Mısır Unu Ekmeği
21. Pezik (Pazı) Kökü Turşusu
22. Pezik (Pazı) Mıhlaması
23. Pezik (Pazı) Mücveri
24. Sakarca Kızartması
25. Samaksa
26. Siron
27. Taflan Tuzlusu Kavurması
28. Tel Kadayıf
29. Yağlaş
30. Yeşil Domates Tuzlusu Kavurması
31. Piraziz Köftesi
32. Piraziz Pidesi
33. Hamsi