SİYANÜR TEHLİKESİ
Bundan yıllar önce Çernobil faciasını yaşamıştık. Büyük bir korkunun yanı sıra, bu nükleer felaketin verdiği zararların etkisi yıllarca sürmüştü. Şimdi yeni bir facia, Avrupa’nın kapısına dayandı. Çernobil’den sonraki en büyük çevre felaketi olarak adlandırılan bu olay, Romanya’daki Baie Mare altın madenindeki barajın taşmasıyla başladı. Siyanürlü sular, Tizsa nehrine akınca, Romanya, Macaristan ve Yugoslavya’da büyük bir çevre felaketi yaşandı. Tizsa nehri, Tuna ile birleştiği için, Türkiye de tehlike içinde.. Siyanürlü sular, Karadeniz’e akmaya başladı bile. Boğazlarımızın da bu felaketten etkileneceği ifade ediliyor. Sızıntının yol açtığı kirliliğin, en az on yıl sürmesi bekleniyor.
Nehirde, binlerce balık ölüsü var. Tuna ve Karadeniz balıkçılığının zarar görüp görmeyeceği, henüz kesinleşmiş değil, ancak uzmanlar, siyanürlü akıntının Karadeniz’e ulaşana kadar büyük ölçüde seyreleceğini belirtiyorlar. Ancak kesin sonuç, Karadeniz’e dökülen diğer suların etkisi göz önüne alınarak yapılacak “seyrelme hesabı” ile belirlenecek.
Dünya Çevre Kurumu, Proje Sorumlusu ve deniz biyoloğu Radu Mihnea, Tizsa nehrinin durağan bir su olmadığını, çeşitli akarsularla birleştiğini ve sürekli devinim gösteren suda, korkulacak boyutta bir kirlilik beklenmemesi gerektiğini savunuyor. Ayrıca sudaki siyanürün buharlaşma ve sudaki diğer kimyasallarla birleşme sonucu kaybolacağını da ekliyor.
Siyanür sızıntısının sorumlusu Avustralya şirketi Esmeralda, Türkiye’de de faaliyet gösteriyor. Resmi ve özel kuruluşlarla ortaklık içinde olan şirket, Türkiye’deki Madenlerde de siyanür kullanıyor. Sızıntıdan birinci derecede sorumlu olan şirket, birçok kez uyarılmış, ancak hiçbir tedbir almamış.
Bu arada, Bergama eski Belediye Başkanı Sefa Taşkın, Türkiye’nin bu olaydan ders alması gerektiğini belirterek, Eurogold’un Bergama’da altın madeni işletmesine izin verilmemesi gerektiğini vurguladı.
Siyanür Nedir?
Siyanür, teneffüs yoluyla dahi zehirleyerek, öldürücü bir etki taşır. Isıya maruz kaldığında ayrışmaya başlayarak, zehirli duman çıkarır. Fazla miktarda siyanüre maruz kalındığında; beyin, kalp ve akciğerler kısa sürede etkilenip, koma ve ölüme yol açar. Yenilip içilmesi, dokunulması gibi durumlarda da zehirlenme etkisi görülür. Siyanüre maruz kalan kişi, derin nefes almanın ardından, çırpınma, kasılma, silkinme, havale ve şiddetle sarsılmanın ardından ölür. Ölüm, hızla gerçekleşir.
Doğada Nasıl Yer Alır?
Doğal süreçle ve sanayi tesislerindeki aksaklıklardan dolayı dışarı sızabilen siyanür, atmosferde de küçük toz parçacıkları halinde bulunur. Suyun yüzeyinde bulunan siyanür, bir süre sonra buharlaşır ve havaya karışır. Toprak, hava, su ve gıdalar yoluyla vücuda bulaşabilir. Havadan temizlenmesi en az 1-3 yıl arasında olur.