ÇAVUŞİN
Göreme-Avanos yolu üzerinde, Göreme’ye 2 km. uzaklıktadır. Çavuşin’deki Vaftizci Yahya adına yapılmış olan kilise, bögeye hakim bir yerdedir. Muhtemelen 5. yüzyılda yapılmış (boyanmış) olduğundan bölgenin en eski kilisesidir. Kapadokya’da pek görülmeyen geniş avlusu son yıllarda kayaların kopması sonucu yıkılmıştır.
Eski Çavuşin vadisindeki harabeler, hristiyan dervişlerinin ve topluluklarının yaşadığı yerlerdi. Çavuşin’in hemen yanındaki Güllüdere’de 5 kilise bulunmaktadır. Vadinin yakınındaki Haçlı Kilise, aynı zamanda Arap akınlarına karşı savunma amaçlı olarak da kullanılmıştır.
Çavuşin (Nicephorus Phocas) Kilisesi
Görem -Avanos yolu kenarında, Göreme’ye 2.5 km. uzaklıktadır. Tek nefli, beşik tonozlu, üç apsislidir. Narteksi yıkılmıştır. 964/965 yıllarına tarihlenmektedir.
Sahneleri: Tonozda Müjde, Ziyaret, Bakireliğin ispatı, Mısır’a kaçış, Yusuf’un ikinci rüyası, Havarilerin Tanrı yolunda görevlendirilmesi, Üç müneccimin tapınması, Masum çocukların katliamı, Elizabeth’in takip edilişi, Zekeriya’nın öldürülmesi; batı duvarında Yusuf ve Meryem deney sonrası, Beytüllahim’e yolculuk, Doğum, Son yemek, İhanet, İsa’nın cehenneme inişi, Vaftiz; kuzey duvarında İsa Plâtus önünde, İsa Golgota yolunda, İsa çarmıhta, İsa’nın ölümü; güney duvarında Kudüs’e giriş, Lazarus’un diriltilmesi, Kör adamın iyileştirilmesi, İsa’nın çarmıhtan indirilmesi, Kadınlar boş mezar başında; apsis duvarında Başkalaşım; kuzey apsisinde İmparator Nicephorus Phocas ve ailesi resmedilmiştir.
Paşabağları
Göreme-Avanos yolunun sağında, yoldan 1 km. içerdedir. Eskiden “Rahipler Vadisi“, bugün “Paşabağı” olarak adlandırılan bu alan, kendine özgü peribacalarıyla doludur. Bu peribacaları, çok gövdeli ve çok başladır. Üç başlı peribacalarından birinde, Aziz Siemon adına yapılmış bir şapel ve inziva hücresi bulunmaktadır.
5. yüzyılda Halep yakınlarında münzevi bir hayat sürdüren Aziz Simeon, mucizeler yarattığı söylentileri çıkınca, halkın aşırı ilgisinden kaçarak, iki metre yüksekliğinde bir sütun üzerinde yaşamaya başlar. Daha sonra 15 metre yüksekliğinde bir sütuna geçen Simeon, aşağıya sadece müritlerinin getirdiği az miktarda yiyecek ve içeceği almak için iner.
Kapadokyalı münzeviler ise bir sütun yerine, hazır buldukları peribacalarını oyarak dünyevi hayattan uzaklaşırlar. Peribacasını aşağıdan yukarı oyarak 10-15 metre yükseklikte kaya odalarda yaşar, kaya yataklarda yatarlar.
