Karalahana, Turkey's Black Sea region culture, history and travel guide

Türk Folkloru Sözlüğü: Türkiye’de Oynanılan Halk Oyunları U-Ü

UÇURDUM:

Gaziantep oyunlarındandır.

URUM SALLAMASI:

Karadeniz bölgesinin Türk Rum mubadelesinden (değişiminden) önceki Rumlara ait olduğu bilinen oyun çeşitlerindendir.

UVA YANLAMASI:

“Ova Yellemesi” tabirinin farklı söylenişi olarak bazı köylerde böyle deniliyor.

UZUN HALAY:

Sivas’ın Divriği ilçesinin Kızılören köyünde yürütülen halay çeşitlerindendir. 5-10 kişilik diziler halinde, kadınlar kendi aralarında veya erkeklerle birlikte oynanılır. Yalnız erkeklerce de yürütülür.

Sivas’ın Kangal ilçesinin Yellice köyünde oynanan sıra oyunlarından Uzun Halay’da halkaya giren kadın ve erkeklerin sayısı tahdit edilmiş (sınırlandırılmış) değildir. Davul zurnadan başka bağlama çöğür de eşlik edebilir. Oyuna Ozun Halay da derler.

Sivas’ın bazı köylerinde Halay adı altında bu oyunun figürlerini yaparlar.

UZUNLAMBAÇ:

Zonguldak yöresinde kadınlar kendi aralarında yürütürler. İki kişilik oyundur.

ÜÇ AYAK:

Bu adı taşımakta olan oyun çeşitlerinden yurdumuzun en arkırı (ücra) yörelerin de de vardır. Pek eskiden, bir Üç Ayak oyununun ülkenin dört bucağında gün görmüşlüğünü ve zamanla nice semtlerde unutulduğunu başka emsale (örneklere) bakarak düşünebiliyoruz. Kadın giyim eşyalarından meşhur “üç etek” entarinin yaygınlığı nispetinde (ölçüsünde) dört bir bucakta dağınıktır. Birçok çeşitleri vardır.

Üç ayak oyunu Bingöl’ün Kiğı ilçesinin Çerme köyü ve çevresinde 3-17 kişi tarafından kadınlı erkekli diziyle davul zurna yahut tef ve saz (bağlama) eşliğinde yürütülür.

Tunceli – Çemizkezek köylerinde keza revaçtadır.

Tunceli’nin Ovacık ilçe merkezinde de karma halde oynarlar. Orada, yalnız bu Üç Ayak oyunu, sıra oyunu olarak vardır.

Elazığ’ın merkez ilçesinde Hal, Harput ve Kövenk’te vardır.

Diyarbakır’da Üç Ayak havasından başka bir de Allı Senem oyun havası vardır.

Tamzara’nın tersine Üç Ayak oyununun havası sözsüz olup yerinde sayar gibi mutedil hareketle ve aksak (2+2+2+3=9/8) tartımda oynanır.

Üç Ayak Halayı, Sivas’ın Divriği ilçesinin Karageban köyünde 3-15 erkek, kimi de kadın -erkek karma halka, yahut kadınlar kendi aralarında olarak düğün ve bayramlarda davul zurnayla oynanan, esas itibariyle erkek oyunu sayılan sıra oyunu çeşididir. Aynı ilçenin Musa köyünde de aynı şartlar altında vardır. Gürün ilçesinin Gölekveran köyünde daima karma halde yürütülür. Fakat, Hafik ilçesinin mesela Mamuğa köyünde yalnız delikanlılar arasında rağbette bulunup, kadınlar kendi aralarında halay çekerler. Bu halayın diğer Sivas halaylarından farkı ayak atış sayılarındadır. Nice köylerde hiç bilinmez yahut da unutulmuştur.

Sivas yöresinin köy kadın ve erkek halayı olan Üç Ayak’ın figürleri Tozağan Halayı’ndakinin aynıdır. Onun gibi bu da Kızılcaköy taraflarında ziyadesiyle oynanır.

ÜÇ AYAK YÜRÜMELİ:

Doğu Karadeniz bölgemizin Pazar (Rize) ilçesinin Liman köyünde kaval ve kemençeyle yürütülen erkek halka oyunudur. Haz, memnuniyet ve sevinci ifade eder. Düğün ve bayramlarda oynanılır.

İki Ayak Yürümeli ve Sallama oyunları da o yörede aynı şartlar altında vardır. Hoşnutluk ve coşkunluk uyandırıcı mahiyetteki bu oyunlarda kadın erkek mesela yüz kişiye kadar yer aldığı görülür. Kızlar, Kız Oyunu yapmakla yetinirler.

ÜÇ PARMAK:

Bergama ve çevre köylerinde iki kişinin yürüttüğü bir halk oyunudur.

ÜSTELEME:

Bergama ve çevre köylerinde iki kişinin yürüttüğü bir halk oyunudur.

Exit mobile version