Giresun Dereli ilçesi tarihi ve Coğrafi yapısı
Dereli, Giresun’un yaşadığı olaylara ortak olmuş bir ilçedir. Dereli’nin tarihini Giresun’un tarihi içinde incelemek ve değerlendirmek gerekir.Giresun ve Dereli yazılı tarih öncesi Hititler,Persler,Makedonyalılar, Romalılar, Miletoslular, Bizanslılar, Selçuklular ve daha sonra da Osmanlıların hakimiyeti altında geçmiştir.Hitit İmparatorluğu döneminde Giresun’da Azzi’liler vardı. Azzi’liler M.Ö.l300’lü yıllarda yaşamışlardır. Sonra Hitit İmparatorluğunun yıkılmasında da önemli rol oynayan Muşkiler’i görmekteyiz.Miletoslular M.Ö.670 yıllarında Karadeniz kıyılarına uzanmak fırsatını bulmuşlardır.Bu dönemde Giresun Miletoslular’ın en önemli 5 limanından biri durumuna gelmiştir.Miletoslular bu limanların gerisinde bulunan ırmakları izleyerek iç kesimlere ulaşmışlar,buralardan maden,kereste ve esir toplamışlardır.
Yöre M.Ö.500’lü yıllarda Perslerin,M.Ö.300’lü yıllarda Kapadokya Krallığının ve yine aynı yıllarda Makedonyalıların etkisi altında kalmıştır.
Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra Giresun ve çevresi Bizans İmparatorluğunun sınırları içinde kaldı.
Bizans başkentini Haçlıların istila etmesi üzerine İmparator Kommenos’un oğulları kaçarak Gürcü prenslerinin de yardımı ile l204 yılında Trabzon Rum İmparatorluğunu kurdular.Giresun ve Dereli bu tarihten sonra bu devletin sınırları içinde kaldı.
Türkler, l07l Malazgirt Savaşından sonra Giresun ve Çevresine akınlar düzenleyerek buraları topraklarına kattılar.Bu tarihten sonra Giresun ve çevresinde Türk nüfusun yerleşmeye başladığı görülür.Türkler Dereli’ye iki koldan gelmişlerdir.Malazgirt Zaferinden sonra Orta Asya’dan gelen çeşitli Türk boyları ve Türkmenler,Kelkit vadisi boyunca Şebinkarahisar’a ve Dereli’nin güneyine yerleşmeye başladılar.Diğer kol Harşit vadisine yerleşmiş olup,bunlardan bir kısmı ilçe çevresine gelerek yerleşmişlerdir.İstanbul’un Haçlılar’ın eline geçmesinden sonra Sinop çevresindeki Çepni adlı Oğuz boyları doğuya doğru ilerleyerek Giresun çevresine ve Dereli ilçesine de yerleşmişlerdir.
l398 tarihinde Yıldırım Beyazıt yöreyi Osmanlılar’ a bağlamak üzere yapmış olduğu seferde Canik Beyliğinin merkezi Samsun’u ele geçirmiştir. Bu olay üzerine Dereli ve çevresinde yaşayan Türkler Osmanlılar’a katılmışlardır.Ankara Savaşından sonra Timur yöreyi Hacı Emiroğlu Süleyman Bey’e iade etmiştir. Dereli çevresinde bu dönemlerden kalma Akkoyunlu Hükümdarları tarafından şahıslara vakfedilmiş topraklar bulunmaktadır. Dereli ve çevresi Fatih Sultan Mehmet Han’ın uç beyi Seyyid-i Vakkas komutasındaki ordu tarafından kesin olarak tekrar Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır. Dereli ve çevresi Giresun kazasının bir köyü olarak,tanzimat dönemine kadar Trabzon’ a bağlandı.Tanzimatdan sonra Karahisar’ı Şarki (Şebinkarahisar) sancağına, sonra yine salnamelere göre Trabzon’a bağlı kaldı. Gürcistan’ın Ruslar tarafından işgal edilmesiyle müslüman Gürcüler göç ederek l892 yılında ilçeye bağlı bazı köylere yerleşmişlerdir. Cumhuriyet döneminde l926 yılında Dereli, Giresun’a bağlı bir nahiye yapıldı. l Nisan l958 yılında 7033 sayılı Kanunla Dereli ilçesi kurulmuştur. Dereli ilçesi Doğu Karadeniz bölgesinde Giresun İli’nin güneyinde Giresun-Şebinkarahisar karayolunun 32 nci kilometresinde Karadeniz sahilinden ise 28 kilometre içeride Aksu vadisi üzerinde kurulmuştur. İlçe merkezinin ortasından Aksu deresi geçmektedir.Dereli, doğusunda Keşap,Yağlıdere; batısında Bulancak; güneyinde Şebinkarahisar; Güney doğusunda Alucra İlçesi; kuzeyinde Giresun merkez ilçesi ile çevrili bulunmaktadır. İlçemiz coğrafi bakımından son derece engebeli bir yapıya sahiptir. İlçe merkezi kuzey Anadolu dağ serisini oluşturan Giresun dağları arasındaki Aksu deresinin dar vadisi üzerine yerleşmiştir. Dağların sarp oluşu ve aralarından dereler geçmesi sebebiyle ovalara rastlamak mümkün değildir. Giresun dağları ancak Eğribel (2200 m.) geçidi ve Şehitler (2350) geçidi ile iç bölgelere ulaşıma imkan vermektedir. İlçe sınırları içersinde bulunan Karagöl dağlarının yüksekliği 3000 metrenin üzerindedir. İlçemizin yüzölçümü yaklaşık 820 Km2’dir. İlçe merkezinin denizden yüksekliği 199 metre olup, 3000 metrenin üzerinde dağlık alanlar vardır. İlçemizin iklimi yazları serin, kışları ılık geçer, yağış dört mevsime dağılır ve yağış ortalaması metre kareye 1300 mm.yi aşmaktadır. İlçemizi hudutları içerisinde bir çok derecik bulunmakta bu dereciklerin birleşmesi ile ilçe merkezinden geçen Aksu deresi oluşmaktadır.
Giresun Dereli ilçesi Ulaşım Durumu ve konaklama
İlçemizin ulaşımı ilçe topraklarını kuzeyden güneye kesen Giresun – Şebinkarahisar karayolu eksenine kurulmuştur.Coğrafi durum başka bir ulaşım güzergahına imkan vermemektedir.
Köylere ait yollar bu karayolundan başlamaktadır.Köylerin tamamında yol bulunmaktadır.Ancak, yerleşimin dağınık olması, köylerin mahalleleri ile arasında yol ağı kurulmasını zorunlu kılmaktadır.Köy yolları eğimin dik ve yağışın fazla olması nedeniyle çok çabuk bozulmaktadır.Bu durum köy yollarının betonla kaplanmasını gerektirmektedir.Bütçesi oranında her yıl Özel İdare Müdürlüğü bir program dahilinde köy yollarını betonla kaplamaya başlamıştır.
İlçemizin köy ve mahallelerde telefon şebekesi mevcuttur.
Radyo yayınları ilçemizin her yerinden dinlenmektedir.TV.yayınları coğrafi yapının çok engebeli olması nedeniyle her yerden izlenememektedir.Çok sayıda yansıtıcıya ihtiyaç vardır.Bu durum vatandaşları uydu anten edinmeye itmiştir.
Konaklama :
İlçemizde konaklama hizmetleri için öğretmenevi bulunmaktadır