AYBASTI İLÇESİNİN COĞRAFİ DURUMU
KONUMU:
Orta Karadeniz Bölgesi’nde Canik Dağları’nın Kuzey yamacında kurulmuş olan ilçemiz, Fatsa’nın Güneyi’nde kıyıdan 54 km² içerdedir. Doğusu’nda Gölköy, Batısı’nda Korgan, Kuzeyi’nde Fatsa ve Güneyi’nde Reşadiye ilçeleri yer alır.
YÜZÖLÇÜMÜ:
Yüzölçümü 359 Km²’dir. Rakım 730 metredir. Derinliği 27 km, genişliği 14 km.’dir. Bu saha içerisindeki belediye alanlarımız ise 78 km² kadardır. Bu alan içerisinde 9 mahalle ve yayları bulunmaktadır. Km²’ye düşen kişi sayısı 90’dır. Engebeli bir arazi yapısına sahip olmasına rağmen ilçemiz belediyesi dahilinde sarp yamaçlara ve kayalıklara rastlanmaz.
BİTKİ ÖRTÜSÜ:
İklim ve bitki örtüsü Orta Karadeniz iklimine benzer. yüksek kısımları ise kısmen İç Anadolu Bölgesi’nin iklimi hüküm sürer. Bitki örtüsü olarak Karadeniz bitki örtüsüne sahiptir. Tarıma elverişli alan 192 Km², Çayır, mera 116 Km² Bağ, bahçe 30 Km²’dir. Sıcaklık bakımından aylık ortalamalar incelendiği zaman en soğuk ay ortalama sıcaklığının 6 ile 7 derece arasında değiştiği görülür. En sıcak ay ortalaması ise 23 derecedir. Karadeniz Kıyılarındaki nem oranı fazla hissedilmez. Hava rüzgarlı olduğu zamanlarda soğuk daha fazla hissedilmektedir. Sıcaklık yazları 35 dereceye kadar yükselmektedir. Kışlar soğuk olur. Perşembe Yaylasında kar kalınlığı 1,5 metreye kadar çıkmaktadır. En yağışlı mevsim ilkbahardır
ORMANLARI :
Aybastı ilçesi mükemmel bir orman sahasına sahiptir. Küçükyaka Mahallesinde Kurtini, Sefalık bölgesinde Tösmen, Hisarcık bölgesinde Karaorman, Zaferimilli bölgesinde Sele, Reşadiye – Aybastı ortak bölgede Ağuderbent , Esenli’de Killik ve Danalıtepe, Çakırlı’da Kuyudibi, Ortaköy’de Üçağaç,. Koyunculu’da Sivri başlıca ormanlarıdır.
“1867 Yılında yayınlanan Trabzon Vilayeti Salnamesi İsimli eserin 1. Cildinin 197. Sayfasında: “Trabzon Sancağında Bulunan Orman” başlıklı bölümde “ Aybastı Nahiyesinde tul ve arzları birer buçuk saat mesafeli beş altı adet orman olup bu ormanlarda yalnız gürgen ağaçları vardır. Hasıl olan kereste yalnız derun- i nahiye ebniyasına sarf olunarak yolları gayet sa’bel- mürur olduğundan ahir mahalle nakil edilememektedir. “İfadeleri Aybastı’nın orman yönünden zengin olduğunu göstermektedir.
Ormanların genel alanı 38.912.0 Hektardır. Bunun 28.312 Hektarı ormansız, 10591.0 Hektarı ormanlık alandır. Ormanlık alanın 8700.5 Hektarı verimli, 1890.5 Hektarı verimsizdir.
Servet itibariyle:
Kayın : 556.302 M3
Meşe : 5.039 M3
Gürgen : 938 M3 ‘tür
Sele’deki ormanlarda orman bakım çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar sayesinde ormanlarda bulunan bozuk, kuru, kırık ağaçlara çıkartılarak ormanlar kaliteli ve dayanıklı hale getirilmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda köye bir miktar para girmekte olup, köylü ihtiyaçları kadar yakacak ve yakacak emvalini ucuz şekilde almaktadır. Yapılan çalışmalar sonucunda ormandan tomruk, yuvarlak sanayi odunu, maden direk, yarma, sanayi odunu, lif yonga odunu ve yakacak odun elde edilmektedir. Elde edilen bu emval ihale ile piyasaya satılmaktadır AKARSULARI: Büyük ırmakları yoktur. Armutlu ve Aybastı çayları mevcuttur Yine eski adı “Ağuderya” yeni adı Bolaman olan bir çayı vardır. Her iki çay da Fatsa’dan Karadeniz’e dökülmektedir.
Aybastı Perşembe yaylası
Perşembe Yaylası, ilçe merkezine 17 km. uzaklıktadır. İlkbaharda karların erimeye başlamasıyla hayatın ve canlılığın başladığı Perşembe Yaylası’nda mevsimin ilk karının yağmasına kadar hayat devam eder. Yeşil çimlerle kaplı olan yaylanın merkezinde şehir türü bir yapılanma vardır. Perşembe Yaylası’nda yerleşim ve yaşamanın, Türklerin Anadolu’ya ayak basmalarından bu yana devam ettiğini kabul edebiliriz. Çünkü, ünlü seyyah Evliya ÇELEBİ, seyahatnamesinde, Perşembe Yaylası’ndan ve Perşembe Panayırı’ndan bahsetmektedir. Yine, 1876 Trabzon Salnamesi’nde Perşembe Yaylası ve panayırından söz edilmektedir.
Bu yazılı kaynaklara dayanarak, perşembe Yaylası’nın çok eski bir yerleşim yeri olduğunu anlıyoruz. Yayla şenlikleri de insanların bu yaylaya yerleşmeleriyle birlikte Perşembe Panayırı olarak başlamıştır. O dönemlerde yurdun çeşitli yerlerinden gelen satıcıların eğlence araçlarının, çadır tiyatrolarının buluşup birleştiği muhteşem bir görünüm içerisinde başlayan ve bir hafta devam eden eğlence, alışveriş ağırlıklı bir şenlikmiş.
Bu şenliklerin en büyük ağırlığını, yağlı pehlivan güreşleri oluşturmaktadır. Geçmiş dönemlerde yaşayanların Perşembe Yaylası Panayırı hakkında anlattıkları bilgilere göre o dönemlerde panayıra yurdun çeşitli yörelerinden satıcılar, ip cambazları, sihirbazlar, sirk türü çadırlar, falcılar gelirler ve bir ay boyunca yaylada kalırlarmış. Başladığı günden bu yana Temmuz ayının son haftasında yapılma özelliğini yitirmeyen panayır, son haftada yağlı pehlivan güreşleri, at yarışları, insan yarışları gibi çeşitli sportif faaliyetlere devam edermiş.
Yazılı kaynaklardan edinilen bilgiye göre; Perşembe Panayırı, Kırkpınar Şenliklerinden daha eski bir tarihe sahiptir. Ancak, bu zamana kadar tanıtımı yapılamadığı için gerekli yeri alamamış, Kıkpınar güreşlerinin rövanşının yapıldığı bir panayır olarak kalmıştır. Başladığı günden bu yana hiçbir kesintiye uğramadan devam eden Perşembe Panayırı’na Kırkpınar’da kispet giyen pehlivanların % 80’i (baş pehlivan dahil) katılmaktadır.
Perşembe yaylamıza Aybastı’dan ve Tokat tarafından ulaşım vardır. Konaklama olarak da yayla merkezinde otel mevcuttur. Perşembe Yaylası Şenlikleri her yıl Temmuz ayının 3. haftasında yapılmaktadır. 1 hafta süren şenliklerin asıl bölümü son gündür. Cumartesi gecesi genellikle Aybastı ilçe merkezinde şenlik ve konser olmakta, Pazar günü de yaylamızda aynı şekilde konser olmaktadır. Yine pazar günü yağlı güreşler de yapılmaktadır
