Şavşat, Artvin ili, ilçe ve batısında Armutlu, kuzeyinde Yaşar, Cevizli, Ciritdüzü, doğusunda Ramadan, güneyinde Düzenli köyleriyle çevrili ilçe merkezi adı (Lat (DMS) 41° 14′ 31N Long (DMS) 42° 21′ 52E Altitude (meters) 1.617 m.

İlçeden ayrılıp Artvin’e bağlanan Yanıklı (Çihishevi) köyü dışında, Şavşat’ta günlük konuşma dili Gürcü’ce olan 19, Türkçe olan 46 köy bulunmaktadır

Şavşat Belediyeler (2)

1. Meydancık

Mahalleleri: Balıklı, Meydancık, Taşköprü

nüfus:

2000    2.059

1997    1.841

1990    2.412

2. Şavşat

Mahalleleri: Armutlu, Söğütlü

nüfus:

2000    7.325

1997    7.847

1990    4.850

1985    5.120

Şavşat Köyler (61)

Köy adı	Nüfus	İlçe	İl
Akdamla	245	40	105
Arpalı	282	9	74
Aşağıkoyunlu	245	22	87
Atalar	71	26	91
Cevizli	600	12	77
Ciritdüzü	349	10	75
Çağlıpınar	113	42	107
Çağlıyan	196	32	97
Çamlıca	99	15	80
Çavdarlı	156	25	90
Çayağzı	252	12	77
Çermik	63	30	95
Çiftlikköy	274	15	80
Çoraklı	411	24	89
Çukurköy	443	20	85
Dalkırmaz	124	12	77
Demirci	129	34	99
Demirkapı	108	38	103
Dereiçi	321	20	85
Dutlu	545	29	94
Düzenli	208	8	73
Elmalı	121	4	69
Erikli	335	35	100
Eskikale	881	25	50
Hanlı	337	17	82
Ilıcaköy	245	36	101
Karaağaç	255	17	82
Karaköy	150	24	89
Kayabaşı	53	21	86
Kayadibi	330	16	81
Kirazlı	275	21	86
Kireçli	652	14	79
Kocabey	531	16	81
Köprülü	148	14	79
Köprüyaka	196	9	74
Kurudere	210	9	74
Küplüce	170	15	80
Madenköy	300	37	102
Meşeli	346	24	89
Obaköy	102	39	104
Otluca	117	20	85
Pınarlı	1.066	29	94
Savaşköy	316	20	85
Saylıca	61	20	85
Sebzeli	0	27	92
Susuz	161	12	77
Şalcı	253	20	85
Şenköy	122	26	91
Şenocak	201	35	100
Tepebaşı	148	33	98
Tepeköy	625	17	82
Üzümlü	131	20	85
Veliköy	304	18	83
Yağlı	140	35	100
Yamaçlı	168	13	78
Yaşarköy	73	8	73
Yavuzköy	597	6	71
Yeşilce	111	41	106
Yoncalı	330	30	95
Yukarıkoyunlu	140	24	89
Ziyaret	197	14	79

 

Etimoloji: Kara orman < Gürcüce şavi (Savi) “kara” + (Borçka) şad “orman” <? Gürcüce şeşa (SeSa) “odun”

 

Kaynak: Özhan Öztürk. Karadeniz Ansiklopedik Sözlük. Heyamola yayıncılık, İstanbul. 2005. ISBN: 975-6121-00-9.

*Yazarın izniyle Kısaltılarak aktarılmıştır. Tüm yasal hakları saklıdır ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.

ŞAVŞAT

Şavşat Tarih, Coğrafi Yapı, Nüfus, İdari yapı 

Şavşat, M.Ö.900-650 yılları arasında Urartu ve Kimmerler, daha sonraları sırasıyla Saka Türkleri, Romalılar ve Sasaniler’in egemenliği altına girmiştir. Yavuz Sultan Selim’in Trabzon Valiliği sırasında Rize ilinin Osmanlı topraklarına katılması sonrasında, Artvin, Ardanuç, Şavşat ve Borçka çevreleri de Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Yavuz Sultan Selim’in Trabzon’dan ayrılması üzerine Şavşat, Ardanuç , Oltu, Tortum ve Artvin yeniden Osmanlı Devletinden ayrılmışlardır. 1829 yılında Ardanuç Sancağı’na bağlanan, 1877 – 1878 Osmanlı Rus savaşı sonrasında da 13 MART 1878 de imzalanan Berlin Antlaşması ile Batum, Kars ve Ardahan ile birlikte Çarlık Rusya’ya bırakılan ilçe, 1879 tarihinde resmen kesinleşen Osmanlı – Rus sınırı ile de Artvin, Ardanuç ve Borçka ile birlikte Anavatandan koparılmıştır. Daha sonra 1921 yılında imzalanan Gümrü Anlaşması ile Doğu sınırlarımız çizilmiş oldu. Şavşat ilçesi 27 Şubat 1921 tarihinde Ardahan Sancağına bağlı olmak üzere ilçe haline getirilmiş, 7 Temmuz 1921 tarihinde ise Artvin İline bağlanmıştır.

Şavşat, doğuda Ardahan il merkezi ile Hanak İlçesi, kuzeydoğuda Posof İlçesi, güney ve güney batıda Ardanuç, batıda Artvin Merkez ve Borçka İlçesi, kuzeyden de Gürcistan Devleti ile çevrilidir.

1.317 kilometrekarelik dağlık ve engebeli bir arazi üzerine yayılmış bulunan Şavşat İlçesinin dört yanı yüksek dağlarla çevrilidir. 3.537 metreye yükselen Karçkal dağları, ilçenin batı ve kuzeybatı yönünü sınırlandırır. Kuzeyde 2.250 metre yükseklikteki Sivritepe (Arsiyan) dağları ile 3.000 metreyi aşan Cin dağları bulunmaktadır.

Doğuda Ardahan-Artvin sınırlarını teşkil eden Yanlızçam sinsilesinden 2.650 metre yükseklikteki Sahara Dağları, Güneyde ise 3.050 Metreyi bulan Karagöl dağları vardır. İlçenin rakımı minimum 950 metre, maksimum ise 1800 metredir. İlçe Merkezin rakımı 1100 metredir.
Şavşat ilçesi Akarsu bakımından zengindir. İlçede çok sayıda buzul gölü bulunmaktadır. Göllerin en büyüğü Karagöl dağlarında bulunan ve bu dağa kendi adını veren Karagöl’dür. Bol miktarda alabalık bulunan gölden sulama amaçlı olarak yaralanılmaktadır. Meşeli Köyü orman içi mevkiinde Milli parklar kapsamı içerisinde bulunan ikinci bir karagöl mevcut olup piknik, mesire yeri özelliğine sahiptir. Pınarlı köyü yakınlarında Balık Gölü, Arsiyan yaylasında ise Kız Gölü, Boğa Gölü ve Koyun Gölü isminde göller bulunmaktadır.

İlçe dahilinde şifalı maden suları mevcuttur. Bunlardan Çermik-Çoraklı Köyü sınırları içerisinde bulunan sıcak su kaplıcası romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir. İlçede Karadeniz iklimi ile karasal iklim arasında bir geçiş iklimi hakimdir. Yüksek rakımlı olan yerlerde kışlar çok uzun sürer. Bu bölgelerde kasım ayında başlayan kar yağışları nisan ayı ortalarına kadar sürer.
İlçe bitki örtüsü bakımından zengindir. Zengin orman alanları mevcut olduğu gibi alçak rakımlı yerlerde her türlü geniş yapraklı ağaçlara da rastlanır.

Yüzölçümü 1.317 kilometrekare olan İlçenin genel nüfusu 25.624 olup, İlçe Merkez Nüfusu 7.325 Köylerin Toplam Nüfusu 18.299 dur. İlçede nüfus artış hızı %o (-) 23.09, nüfus yoğunluğu 19 kişidir. İlçenin Merkez Belediyesi ile Meydancık Belde Belediyesi ve 61 köyü bulunmaktadır. Köylerde binalar genellikle iki katlı olarak ve ahşaptan yapılmıştır.

Eğitim – Öğretim ve Kültürel Yapı 

İlçe genelinde, 2002-2003 Eğitim ve Öğretim yılında 1 adet anaokulu, 27 adet ilköğretim okulu, 1 adet yatılı ilköğretim okulu, 1 adet pansiyonlu ilköğretim okulu ve 3 adet lisede toplam 2.859 öğrenci eğitim ve öğretim görmüştür. Şavşat, turizm potansiyeli açısında son derece zengin bir ilçedir. Köy ve yaylalarında ahşap mimari yapı özelliklerine sahip evleri, ormanlık alanları, yaylaları, gölleri ve yürüyüş parkurları alanları ile eşsiz doğal güzelliklere sahiptir. İlçede her yıl temmuz ayının dördüncü haftasında, kaymakamlık ve ilçe belediye başkanlığınca düzenlenen Sahara Pancarcı Festivali büyük ilgi görmektedir.

Sağlık Hizmetleri

İlçede 50 yataklı devlet hastanesi, 7 Sağlık Ocağı, 39 köy ve mahalle sağlıkevi bulunmaktadır. Bu kurumlarda görevli 2’si uzman 23’ü pratisyen 25 hekim, 87 yardımcı sağlık personeli mevcuttur.

Ekonomik Yapı 

Şavşat, Artvin’in diğer ilçelerinde olduğu gibi engebeli araziye sahip bir ilçedir. İlçede, tarımsal arazilerin sınırlı olması, sanayi tesislerinin bulunmaması, başlıca diğer sektörlerin de gelişmemiş olmasının sonucu olarak istihdam olanakları yetersiz kalmaktadır. Gelişime uygun potansiyeli bulunan turizm sektörünün ilçe ve il ekonomisine katkısının artırılması amaçlı çalışmalar sürdürülmektedir. İlçe ekonomisi büyük ölçüde tarımsal üretime dayalıdır. Tarımsal üretim, ağırlıklı olarak, geleneksel aile tipi işletme yapısı şeklinde görülür. İlçe ekonomisinde önemli yeri bulunan hayvancılık, giderek azalan bir trend izlemektedir. 61 köyü bulunan ilçede, 16.037 adet büyükbaş ve 12.535 adet de küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Hayvancılık açısından son derece elverişli imkanlara sahip ilçede, hayvancılığın teşvik edilmesi amaçlı çalışmalar sürdürülmekte olup, bu kapsamda yönlendirme ve kamusal destekler sağlanmaktadır. Şavşat büyük ve küçükbaş hayvancılık yanında arıcılık açısından da son derece uygun koşullara sahiptir. Arıcılık alanında da üreticilere, kamusal imkanlar dahilinde teşvik ve yönlendirme desteği sağlanmaktadır. Başlangıcında, Çoruh havzasında uygulanan seracılık-örtü altı yetiştiriciliğinin iklim koşullarının uygunluğu ve çiftçilerden gelen talepler üzerine il genelinde yaygınlaşması ile Şavşat’ta da seracılık faaliyetlerine başlanılmıştır. 1997 yılında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Dayanışma Vakfı parasal desteği ile başlatılan seracılık faaliyetleri yaygınlaşmaktadır. Bu kapsamda amaçlanan yeni istihdam alanlarının yaratılması, tarımsal üretimde çeşitlilik ve verimin sağlanması hedefine ulaşılmıştır. 1317 kilometrekare yüzölçümü bulunan ilçenin tarım arazisi varlığı 175.696 dekar, sulu arazisi 54.840 dekar, kuru tarım alanı 120.856 dekar, mera alanı 364.166 dekar, orman alanı 552.565 dekar ve kültür dışı arazi de 224.573 dekardır. İlçenin tarım arazileri genellikle çayır olarak değerlendirilmektedir. İlçede yetiştirilen başlıca ürünler patates, armut, elma, ayva, erik, kiraz, kızılcık ve cevizdir. İlçede Tarım kesimi ile Esnaf kesimine kredi sağlayan Ziraat Bankası bulunmaktadır.