2000 Genel Nüfus Sayımına Göre;
İlçe Merkezi ve Köyleri Toplam Nüfusu : 14.477
İlçe Merkezi Nüfusu : 5.278
Köyler Nüfusu : 9.199
Nüfus Kütüklerine Kayıtlı Toplam Nüfus (Merkez) : 40.071
İlçe Merkezinde Kayıtlı Kadın Nüfusu : 20.039
İlçe Merkezinde Kayıtlı Erkek Nüfusu : 20.032
İlçe nüfusunun % 65’i ilçe dışına göç etmiş durumdadır.
İlçe nüfusunun % 36.5’i ilçe merkezinde, % 63.5’i köylerde yaşamaktadır.
Halkın okur-yazarlık oranı Türkiye ortalamasının üzerindedir.
İlçemiz 49 köyden ibaret olup, bazı köylerin birden fazla mezra,mahalle ve bağları vardır.
Devlet yönetimi ile halk arasındaki ilişkiler iyidir.
Halk genelde devlete bağlı ve saygılıdır.
1) Nüfus:
Ardanuç ilçe merkezinde 1800 hane bulunmakta olup,ilçe merkezi nüfusu 6106’ dır.Ardanuç’un köyleri ile birlikte toplam nüfusu 15234 tür.(1997) Fakat Ardanuç nüfusuna kayıtlı kişi sayısı 86000’ dir.
Bu demektir ki ilçe nüfusunun 5/6 sı dışarıda büyükşehirlerde çeşitli iş kollarında çalışmaktadır. Ardanuç’ un en kalabalık köyü 730 nüfusu ile Aydın Köyü’dür.En az nüfuslu köy ise 19 nüfusu ile Kaşıkçı’dır.
Özellikle 1950 yılından sonraki sayım dönemlerinde Ardanuç nüfusu dışarıya göç nedeniyle Türkiye ortalamasının altında bir artış göstermiştir.Köylerden göç olayı hem ilçe merkezine veya merkeze yakın köylere,hem de il dışına olmaktadır.Bilhassa Bursa,Kırşehir,Ankara,Tokat illerine daha çok göç edilmektedir.Köylerde nüfus süratle azalmakta olup,halen nüfusu 1000’in üzerinde köy yoktur. En Kalabalık köy olan Aydın 1985’ te 1252 kişi iken bu sayı 1997’ de 730’a düşmüştür.1999 yılında ilçe dışına göç edenlerin sayısı 140’dır.
Son yıllarda köylere yol,su ,elektrik ,telefon gibi hizmetler götürülmüş olmasına rağmen köklü ve özendirici tedbirler alınmadığından göç olayı engellenememiştir.
2) Tarım
Ardanuç ilçesi Cumhuriyet döneminde ve özellikle son yıllarda görülen sosyo-ekonomik değişmeye en alt düzeyde ayak uyduran ilçelerimizden biridir.İlçede zirai yapıya küçük aile tipi karakter hakimdir.Çoruh ve Çoruh’a karışan Bulanık Suyu,Ekşinar Deresi ve Horhot Çayı’nın dar vadileri bir tarafa bırakılacak olursa bağ ve bahçelikler vadilerinin yüksek yamaçlarında yerlerini çayır ve otlaklıklara bırakırlar.İlçe dahilindeki arazinin topoğrafik yapısı müsait olmadığından tarım yapılan alan yetersiz olup,ailelerin kişisel ihtiyaçlarını dahi karşılayamamaktadır.Mahdut yerlerde; Avcılar, Gümüşhane,Ekşinar,Ferhatlı,Soğanlı gibi köyler sebzecilik ve meyvecilikle geçimini sağlamaktadır.
Ardanuç’un yüzölçümü 96.950 hektar olup,bunun 39.431 hektarını orman,37.151 hektarını meralar ve 20.258 hektarını da ziraata elverişli alanlar oluşturmaktadır.İlçede gerek meyve üretimi,gerek tahıl üretimi ve gerekse hayvancılık geleneksel usullerle yapılmakta olup,birim alanlarda elde edilen ürün azdır.
İlçede yüksek köylerde aile tipi hayvancılık hakimdir.Ahır hayvancılığı yoktur.
Ardanuç ilçesinde kültür ırkı sığır sayısı 4022’dir.Et ve süt verimi düşük olan yerli ırk sığır sayısı 1850,melez ırk sığır sayısı da 4841 olup,toplam sığır sayısı 10713’tür.İlçede manda sayısı gün geçtikçe azalmakta olup,1995 yılında 412 olan manda sayısı bugün 20’ye düşmüştür.
Başta Bulanık Deresi Boğazı köyleri olmak üzere yüksek köylerde yerli hemşin koyunu beslenir. Son yıllarda hükümetlerin et ve canlı hayvan ithalini serbest bırakmasıyla ve yem fiyatlarındaki artış nedenleri ile küçükbaş hayvancılık cazibesini yitirmiş neticede koyun sayısı da azalma göstermiştir.1995 yılında Ardanuç’ta yerli hemşin koyun sayısı 61777 iken bugün bu sayı 38.770’e düşmüştür.Son yıllarda ormanlara zarar veriyor gerekçesiyle azaltıldığı için 1995 yılında 2201 olan yerli kıl keçisi sayısı da 1540’a düşmüştür.
Binek ve yük hayvanı olarak kullanılan at ve eşek sayısında da önemli ölçüde azalmalar görülür. 1995 rakamlarına göre 662 olan at sayısı bugün 183’e ve 94 olan eşek sayısı da 35’e düşmüştür.
İlçe Veteriner Hekimliğinde bugün tabii tohumlama laboratuvarlarında 19 baş montafon boğa mevcuttur.Halbuki 1995 yılında aynı laboratuvarda 33 adet montafon boğa bulunmakta idi. Ardanuç’ ta canlı hayvan varlığının bu kadar hızlı azalmasını ilçedeki nüfus kaybı ile ilişkilendirmek yanlıştır.Bu düşme hareketi Türkiye geneline münhasır olup,uygulanan yanlış politikaların bir neticesi olarak düşünülmelidir.
İlçe Tarım Müdürlüğü 19 adet montafon boğa ile yerli sığırları melezleştirme çalışmalarında bulunurken,şap,gıda zehirlenmeleri,şarbon,yanıkara,çiçek ve kuduza karşı aşılama çalışmalarını da sürdürmektedir.
Son yıllarda arıcılık alanında büyük ilgi uyanmış olup,gelişmeler ümit vericidir.İlçede fenni arı kovanı sayısı 3678’dir.1995 rakamlarına göre bu sayı 2092 olduğuna göre %75’ lik bir artış söz konusudur.Yıllık bal üretimi de 55.175 kg.dır.
Gerek hayvancılığın ve gerek zirai gelişmenin sağlanabilmesi,modern usüllere yönelinmesi tarım aletlerinin elde edilmesi gibi amaçlara yönelik olarak Tarım Kredi Kooperatifi ve Ziraat Bankası köylüye kredi vermektedir.Ziraat Bankası 1999 döneminde 45 köye kredi kullandırmış ve 2500 çiftçiye toplam 550 milyar Tl.vermiştir.Tarım Kredi Kooperatifi ise 1999 yılı döneminde köylüye 330 milyar Tl.kredi kullandırmıştır.Tarım Kredi Kooperatifinden 35 köy kredi almış ve 1226 kişi kredi kullanmıştır.Projeli ve projesiz özelliklerine göre kullanılan uzun ve orta vadeli kredilerin yerine ve usulüne uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı takip edilmediğinden köylü faizlerin borç yükü altında ezilmektedir.
Ardanuç Orman İşletme Müdürlüğü 4 Bölge Şefliği ile hizmet vermekte olup,orman köylülerinin bir kısmı istishal,nakliyat,istifleme,yol inşaatı,ağaçlandırma ve fidanlık gibi ormancılık faaliyetlerinde çalışmak suretiyle gelir temin etmektedirler.1999 yılında Ardanuç Orman İşletme Müdürlüğü orman köylüsüne istihsal,sürütme,nakliyat ücreti olarak 258 milyar Tl;yol inşaatı,fidanlama için de 50 milyar Tl. ödemiştir.Yine ormancılık faaliyetlerinde yöre halkından mevsimlik işçi olarak çalışanlara da 200 milyar Tl.ödenmiştir.
3) Ticaret
Ardanuç ilçesinde ziraat ve hayvancılık gelişmemiş olduğundan,sanayi kuruluşları da bulunmadığından halk özellikle tüketime yönelik ticari faaliyetlere yönelmiştir.Bir fikir vermek gerekirse Ardanuç ilçe merkezinde nüfus 6.106 iken ticari ve küçük el sanatlarına yönelik dükkān sayısı 227’dir. Bugün Ardanuç ilçe merkezindeki başlıca ticarethanelerin sayısı da şöyledir;Bakkal 32,manifatura 8,demirci 7,marangoz 16,kunduracı 8,oto tamircisi 4,terzi 5,kebapçı 5,lokantacı 5,inşaat malzemesi satıcısı 8,berber 5,otelci 7,kahvehane 12,birahane 5’ tir.Diğer mesleklerdeki ticaret yapan kişi ve kuruluşlar da dahil edilirse ilçe merkezinde 227 ticari ve küçük el sanatlarına yönelik dükkān halkın ihtiyacını karşılamaya çalışmaktadır.
4) Eğitim
Ardanuç ilçesinin çok engebeli ve tarım arazisinin dar olması sanayi ve ekonomi ile ilgili hayatın gelişmemesi, halkın geçimini başka sahalarda aramasına sebep olmuştur.
Ardanuç’lu bu yolda çocuklarını okutarak tahsilin verdiği imkānlarla geçimini temine çalışmaktadır.Okur-yazarlık oranının ve kültür seviyesinin yüksek oluşu bundan kaynaklanmaktadır.Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren veliler çocuklarının kısa yollardan hayata atılmasını istediklerinden meslek okullarını tercih etmişlerdir.Bu yolla aile ekonomisine katkıda bulunma amaçlanmıştır.Bu nedenle yöredeki eğitim ve öğretim daha çok geçim vasıtası olarak düşünülmüştür.
Halkın okuma yazmaya karşı ilgisinin fazla olması ve son yıllara kadar uygulanan okuma seferberliği gibi nedenlerle,Ardanuç’ta okuma-yazma oranı oldukça yüksek olup;bu oran yüzde yüze yaklaşmaktadır.Ardanuç’ta okur-yazar oranının bu derece yüksek olmasında,halkın bu konuya verdiği önemin yanı sıra,ekonomik şartlarda görülen olumsuzlukların da rolü vardır.Okuma yazma bilmeyen yaşlılara ise,1981 yılında ülke genelinde başlatılan okuma-yazma seferberliği sayesinde okuma-yazma öğretilmiştir.Bu seferberlik çalışmaları sonunda,Ardanuç,ülkemizin okuma-yazma oranı en yüksek yerlerinden biri durumuna gelmiştir.
Ardanuç’ta Cumhuriyetin ilk yıllarında bile her köyde bir ilkokul mevcut iken,özellikle 1960 lı yıllardan sonra hızlanan göç nedeniyle bugün sadece 18 köyde ilköğretim okulu bulunmaktadır. Bunlardan da sadece ikisinde ikinci kademe eğitim verilmektedir.Köylerde kapalı durumda okul sayısı 31dir.Ardanuç ilçesinde 4 adet (ikici kademe dahil) ilköğretim okulu bulunmaktadır.Toplam ilköğretim çağındaki öğrenci sayısı 2076 dır.İlköğretimde görevli öğretmen sayısı da 71’dir.
Ardanuç ilçesinde 160 öğrencili bir Sağlık Meslek Lisesi ile 316 öğrencili Çok Proğramlı Lise bulunmaktadır.22 branş öğretmeni ile faaliyetini sürdüren Çok Proğramlı Lisenin ayrıca Mobilya Dekorasyon ve İmam-Hatip bölümleri de bulunmaktadır.
Halk Eğitimi çalışmaları halkın,ilgi,istek ve yetenekleri doğrultusunda ekonomik, toplumsal ve kültürel gelişmeleri sağlayıcı nitelikte,çeşitli süre ve düzeylerde hayat boyu yapılan eğitim-öğretim üretim,rehberlik ve uygulama faaliyetleridir.
Ardanuç ilçe merkezinde kendine ait teşkilatlı bir binaya sahip bulunan Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü’ndeki çalışmalar ümit vericidir.1999 yılı içinde 8 ayrı türde çeşitli alanlarda kurslar düzenlenmiştir. Bunlar; Biçki-Dikiş, Makine-Nakış, Bilgisayar Operatörlüğü, Bigisayar Programcılığı, Elektrik Tesisatçılığı, Arıcılık, Halk Dansları ve Güreş alanındadır.1999 yılı içerisinde 248’i erkek ve 126’sı bayan olmak üzere toplam 374 kursiyer başarılı olarak belge almışlardır. Ayrıca kursiyerlere ve halka Sağlık Grup Başkanlığınca Ana-Çocuk Sağlığı,Verem, Aids ve Kuduz konusunda konferanslar tertiplenmiştir.
5-Sağlık
Ardanuç’un 1945 yılında ilçe oluşuyla birlikte sınırlı imkānlarla açılan Sağlık Ocağı mülkiyeti özel şahıslara ait binalarda hizmet vermiştir.
Bugünkü Ardanuç Merkez Sağlık Ocağı 1969 yılında hizmete açılmıştır.Bunun dışında Aşağı Irmaklar,Soğanlı,Torbalı,Bulanık Köylerinde de sağlık ocakları bulunmaktadır.Bulanık Köyündeki sağlık ocağının dışındaki sağlık ocaklarının bina durumları yeterlidir.Bugün Merkez Sağlık Ocağı 5 doktor,3 sağlık memuru,3 hemşire,8 ebe,6 çevre sağlık teknisyeni,1 memur,1 şoför ve 2 hizmetli ile görevini sürdürmektedir.Bugün yalnız Soğanlı ve Aşağı Irmaklar sağlık ocaklarında birer doktor bulunmaktadır.
1999 yılı içerisinde Ardanuç Merkez Sağlık Ocağı’nda 24.359,Ardanuç Sağlık Merkezinde de 12124 hasta olmak üzere toplam 36483 kişi muayene edilmiştir.Bu hastalardan yalnız 2317’ si Devlet Hastahaneleri’ne sevk edilmiştir.
İlçe genelindeki ölüm vakalarının %70’i 65 ve üzeri yaşlarda olup,ölüm nedenleri yaşlılık,kalp yetmezliği, son yıllarda tırmanış gösteren kanser ve yüksek tansiyona bağlı ölümlerdir.
Bulaşıcı hastalıklar daha çok okul çağı ve okul öncesi çocuklarda görülmekte olup,başlıcaları;kızamık,kabakulak,ishal ve sarılık gibi hastalıklardır.Ayrıca bulaşıcı olmamasına rağmen ilçede iyot yetersizliğinden dolayı guatr hastalığı da çok yaygındır.
Ardanuç Sağlık Merkezi ve Merkez Sağlık Ocağı 1 adet arazili ambülans,1 adet minibüs tipi ambülans ve 1 adet hizmet aracı olarak kullanılan otomobil ile hizmet vermektedir.Fakat Sağlık Ocağı’nın asıl görevlerinden biri olan koruyucu sağlık hizmetlerini ve bağışıklama çalışmalarını sürdürebilmesi için arazi şartlarına uygun aracı bulunmamaktadır.Merkez Sağlık Ocağında diş hekimliği için yeterli araç-,gereç bulunmasına rağmen ne Sağlık Ocağında görevli ne de ilçede serbest çalışan diş hekimi bulunmamaktadır.İlçede Devlet Hastanesi de bulunmadığından uzman doktor da yoktur.İlçede iki adet eczane ihtiyaca cevap vermektedir.
İlçenin Odun Deposu Mevkiindeki inşaatına başlanan hastane binasının ve lojmanının kaba inşaatı ve sıva kısmı tamamlanmıştır.Hastanenin bir yıl içerisinde hizmete hazır hale gelmesi beklenmektedir