Alaçam kuzeyden Karadeniz, batıdan Yakakent, güneyden Vezirköprü, doğudan Bafra ilçeleri ile çevrili şirin bir sahil ilçesidir. Yüzölçümü 632 km2, denizden yüksekliği ortalama 15 metredir. Samsun’a uzaklığı ise 78 kilometredir.
Tarih
İlçe çok eski bir tarihe sahiptir. M.Ö. ki devirlerde Frigya, Kimmi, Misir, Lidyalilar ve Persler, Alaçam’da hüküm sürmüslerdir. Alaçam Sahili M.Ö.5. asirda Orta Asya’dan gelen Miletliler oraya Zelikus adini vermisler. Miletlilerden sonra Bizansin eline geçen Zelikus daha sonra Danismentlilerce zaptedilerek Tralköy adini almistir.Selçuklu döneminde Tralköy adi Uluköy olarak degistirilmis, 1385’de Ilhanlilar döneminde ise ilçe Alaçam adını almıstır.
Alaçam adının; ilçenin ortasından geçen Uluçay’ın kenarındaki Uluçam denilen büyük çam ağaçlarından geldigi ifade edilmektedir. Alaçam Anadolu Beylikleri döneminde Eratna beyliginin devami olan Kadi Burhanettin tarafindan ele geçirilmis, ardindan Candarogullari ve Isfendiyarogullarinin hakimiyetine girmistir(1390). 1398’de ise Osmanlı egemenligine giren Alaçam, Anadolu Türk Birliginin bozulmasiyla 1402’de tekrar Candaroğullarının eline geçmistir. Çelebi Mehmet’in Canik Bölgesini ele geçirmesiyle Alaçam Osmanli’nin olmus ve bu hakimiyet II. Murat döneminde sağlamlasmistir. Osmanli’dan beri bir Türk kasabasi olan Alaçam 1 Eylül 1944 tarihinde Samsun’un 8. ilçesi olmustur.
Hükümet konağı 1963, Şadi Bey Camii 1515, Çarşı Camii 1887 yılında yapılmıştır. 1950’lerde Alaçam Ortaokulu açılmış, 1901-1902 yılları arasında Alaçam – Bafra yolu yapılmıştır.
Ekonomi
İlçenin ekonomisi genel olarak tarıma ve hayvancılığa dayanmaktadır. Bunun yanında balıkçılık da yapılmaktadır. Tarım ürünlerinin başında tütün gelmektedir. Bunu buğday, çeltik ve mısır üretimi takip eder. Ayrıca sebze ve meyve yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Hayvancılıkta ise
Alaçam Sahili
büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlçe ekonomisi genel olarak tarım ve hayvancılığa dayalı olmakla birlikte, Çiftçiler, buğdayı kendilerine yetecek kadar üretmektedirler. Yaklaşık 6200 çiftçi tütün tarımı ile uğraşmaktadır.
Gezi ve Mesire Yerleri
İlçenin 2 km. kuzeyinde deniz kıyısında temiz kumsalı,çınar, kavak ve taflan ağaçlarından oluşan güzel koruluğu ile Geyikkoşan mesire yeri yeralmaktadir. Burası adını koruluğun içindeki Geyikkosan Baba Türbesinden alır. Bir rivayete göre Geyikkoşan Baba Türbesinin bulundugu yerdeki tarlayı, evcilleştirmiş olduğu geyikleri çifte koşarak sürermiş. Bu nedenle bu koruluğa Geyikkoşan denilmiş. Bu yöre hem piknik yeri olarak hem de denize girmek için ideal bir yerdir. İlçenin güneyinde Vezirköprü sınırındaki denizden yüksekliği 1.500m. olan Dürtmen yaylasıda doğal güzellikleriyle görülmeye değer bir mesire alanıdır. Dürtmen yaylasına ulaşım asfalt yoldan saglandığı için kolay olmaktadır. Kızılırmak deltasının bir kısmıda ilçe sınırları içindedir.
Acısu
Geyikkosan mevkinde 6 Mayıs tarihinde Hıdırellez şenlikleri yapılmaktadir. Bu şenliklerde Türkiye genelinden amatör ve milli güresçiler davet edilerek yağlı pehlivan güreş müsabakalari düzenlenir. Bu şenliklerin nedeninin 600 yıllık bir efsaneye dayandıgı söylenmekte. Efsaneye göre; Geyik Baba isminde bir arap ordusu komutanı 6 Mayis’ta tüm işlerini bırakarak o mevkide koyun, kuzu, inek cinsinden hayvanlari kestirerek fakir halka ziyafet verirmis. Dürtmen yaylası eteklerinde bulunan Hüseyin dede türbesi çevresinde de 7 Mayis’ta benzer şenlikler düzenlenir.